تمرکز داعش بر یارگیری از تاجیک‌ها
جناحی که گمان می‌رود پشت حمله مسکو باشد، دولت اسلامی خراسان یا داعش خراسان مستقر در پاکستان و افغانستان است. داعش خراسان مدت‌ها است که از مهاجران و شبه نظامیان کشور‌های آسیای مرکزی یارگیری کرده و آن‌ها را برای حمله در خاک روسیه آموزش داده است.
روسیه به دلیل فعالیت‌های خشن علیه نیرو‌های شبه نظامی در چچن و البته حمایت از بشار اسد در سوریه مورد انتقاد این گروه‌های تندرو قرار دارد.
برخی از کارشناسان معتقدند که داعش خراسان اکنون مسئولیت گرفتن انتقام را برعهده گرفته است. در سپتامبر ۲۰۲۲، داعش خراسان مسئولیت یک حمله در خارج از سفارت روسیه در کابل را بر عهده گرفت که در آن دو کارمند و سه نفر دیگر کشته شدند. سال گذشته، داعش خراسان یک شبکه تبلیغاتی به زبان تاجیکی راه‌اندازی کرد و تلاش‌ها را برای عضوگیری در کشور‌های آسیای مرکزی که این گروه آن‌ها را دست نشاندگان مسکو معرفی می‌کند، افزایش داد.
کانال‌های تلگرامی متعدد به زبان‌های تاجیک، ازبکستان و روسی، تبلیغات داعش را مخابره می‌کنند و از شبه‌نظامیان تاجیک که در حملات در افغانستان، ایران، تاجیکستان و ازبکستان شرکت کرده‌اند، تعریف و تمجید می‌کنند.
علاوه بر این، گروه‌های مرتبط با داعش مسئولیت بیش از ۱۱۰۰ حمله را بر عهده گرفته اند که تنها در ۱۲ ماه گذشته نزدیک به ۵۰۰۰ نفر را در سراسر جهان کشته یا زخمی کرده اند. حمله این حملات در حقیقت به ما گسترش و تهدید مستمر این گروه تروریستی را یادآوری می‌کند که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا ادعا کرد در سال ۲۰۱۹ ادعا کرد به طور کامل شکست خورده است.
کبیر تانجا از بنیاد تحقیقات آبزرور، یک اندیشکده برجسته هندی، در این باره می‌گوید که داعش «در سایر نقاط جهان به رشد خود ادامه داده است، مناطقی که شاید بیشتر مردم به آن اهمیت زیادی نمی‌دهند». او افزود که ممکن است امروز تهدید داعش کمتر یا کم رمق‌تر به نظر برسد، اما شاخه‌های این گروه در افغانستان، ساحل آفریقا، موزامبیک، و حتی در سوریه به فعالیت‌های خود ادامه داده و حتی در بخش‌هایی از جهان بر عمق این فعالیت افزوده اند.
در روسیه وضع برای مهاجران آمده از کشور‌های آسیای مرکزی در چندماه اخیر بسیار تیره و تار بوده است. بسیاری از مهاجران آسیای مرکزی ماه هاست که با ارعاب پلیس و خطر تحت فشار قرار گرفتن از سوی دولت مرکزی برای پیوستن به جنگ در اوکراین مواجه بوده اند. موقعیت آن‌ها پس از حمله تروریستی بیش از پیش متزلزل شده است.
یک مهاجر تاجیک در مسکو به وب سایت خبری اوراسیا نت گفت: «در طول سال گذشته، وضعیت در روسیه دشوار بوده است. حمله‌های مداوم پلیس به مهاجران ادامه دارد. با شما طوری رفتار می‌کنند که انگار یک جنایتکار هستید. اکنون راه رفتن در خیابان غیرممکن است، همه مراقب شما هستند و از شما دوری می‌کنند. برخی با شما مانند یک سگ رفتار می‌کنند.
مقامات کرملین قول داده اند که مجازات‌های گسترده‌ای را علیه عاملان این حمله تروریستی اعمال کنند. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق، که اکنون معاون رئیس شورای امنیت روسیه است، در این باره گفته است: «مظنونان بازداشت شده احتمالا اعدام خواهند شد. اما کشتن همه کسانی که درگیر این جنایت بودند، مهم‌تر است. چه کسی به آن‌ها پول داد، چه کسی با آن‌ها همدردی کرد، چه کسی به آن‌ها کمک کرد. همه را باید مجازات کرد.»