دوصد گفته چون نیم کردار نیست

به گزارش آپارات نیوز روزنامه «ایران» اتفاق اخیر در دانشگاه تهران را واکاوی کرده و نوشته است:

آیین آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه ها که شنبه گذشته با حضور رئیس جمهور پزشکیان در دانشگاه تهران برگزار شد مهم بود. این اهمیت بیش از آن که مربوط به «گفتار» رئیس جمهور یا دیگر سخنرانان باشد ناظر بر «عمل» رئیس جمهور بود. به عبارت دیگر آنچه رئیس جمهور پزشکیان در این مراسم انجام داد مهم تر از آن چیزی بود که گفت. قطع کردن سخنرانی خود دادن تریبون به نماینده دانشجویان معترض از تریبون پایین آمدن و به عنوان یک مستمع روی صندلی نشستن و فقط بعد از پایان سخنرانی دانشجوی معترض به پشت تریبون برگشتن. همه اینها آن «عملی» است که از پزشکیان در این مراسم دیده شد. اگر او قرار بود ساعت ها درباره ضرورت آزادی بیان ضرورت آزادی مخالفت با رئیس جمهور و ضرورت شنیدن صدای معترضان و مخالفان صحبت کند آن اندازه اثر نداشت که این «عمل» اثر داشت. همه آنچه او می خواست بگوید یا در آینده خواهد گفت؛ در این «عمل» تبلور یافت. پزشکیان نشان داد که در مقام رئیس جمهور هم سعه صدر بالایی دارد و هم به آزادی مخالف معتقد است. بالاتر از همه این ها او «در عمل» نشان داد که باور به آزادی بیان و آزادی های مختلف و شنیدن صدای اعتراض از سوی او مطلقاً یک شعار نیست. بلکه حقیقتی است که عمیقاً به آن باور دارد. اینکه در این متن این همه بر «عمل» تأکید می شود ناشی از همین است. زیرا تنها «عمل» یک فرد است که می تواند صدق باورهای او و پایبندی او به این باورها را مشخص کند. پزشکیان این کار را کرد.

می توانی مخالف باشی
نخستین نشانه ها درباره اینکه پزشکیان در صورت رئیس جمهور شدن با مخالف خود چگونه برخورد خواهد کرد در جریان انتخابات ریاست جمهوری دیده شد. از قضا آن رخداد یا نشانه هم در همین دانشگاه تهران بروز کرد. 27 خردادماه پزشکیان به عنوان یک برنامه تبلیغات و معرفی دیدگاه های نامزدها به دانشگاه تهران رفت. در این مراسم برخی دانشجویان سخنانی غیرمرتبط و ناروا علیه مقامات عالیرتبه نظام مطرح کردند. پزشکیان در مواجهه با این سخنان ساختارشکنانه رو ترش نکرد یا گوینده را منکوب نکرد. درعوض از این رویداد به عنوان زمینه ای برای ابراز دیدگاه های خود در زمینه آزادی بیان و آزادی مخالفت استفاده کرد. چهارچوب های فکری پزشکیان در این عبارت ها نمود یافت: «بنده رهبری را قبول دارم؛ اصلاً ذوب او هستم؛ به نظر شما این درست نیست؟ من نمی گویم درست باشد (به نظر شما این دیدگاه) درست نباشد اشکالی ندارد اما حق ندارید به کسی که من به او اعتقاد دارم توهین کنید. حق ندارید به کسی که به او باور دارم بی احترامی کنید.» او سخنان خود را اینطور ادامه داد: «نمی توانیم به دیگران چنگال نشان دهیم. باید با دشمنان مدارا کنیم… آزادی شعار جمهوری اسلامی است اما این آزادی را به کجا رسانده ایم؟ آزادی یعنی همه اقشار بتوانند حرف بزنند و انتخاب بر اساس شایستگی باشد.»

دوصد گفته و نیم کردار
در زبان فارسی ضرب المثلی برای مقایسه اهمیت و تأثیر «گفتار» و «عمل» وجود دارد. این ضرب المثل می گوید «دوصد گفته چون نیم کردار نیست.» به عبارت دیگر ساعت ها سخن گفتن و درباره موضوعی اظهارنظر کردن به اندازه یک کار کوچک تأثیر اهمیت یا وثاقت ندارد. کار یا عمل پزشکیان در مراسم شنبه گذشته دانشگاه تهران همین «نیم کردار» و چه بسا بیشتر از آن است. اگر رئیس جمهور پزشکیان ساعت ها و در مراسم و آیین های مختلف بارها و بارها درباره ضرورت آزادی بیان و آزادی اظهارنظر مخالفان و معترضان سخن می گفت نمی توانست آن اندازه تأثیر داشته باشد که «عمل» او در این مراسم تأثیر داشت. رئیس جمهور پزشکیان شنبه گذشته نشان داد آنچه پزشکیان به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفته است یک شعار نبود بلکه یک باور بود. او بیش از دیگران و پیش از دیگران به آنچه خود می گوید عمل می کند. وقتی که پزشکیان در مقام رئیس جمهور چنین عملی را مرتکب می شود راه برای دیگر ارکان دولت برای تکرار آن باز می شود.

آزادی بیان و هم پذیری
«زنده باد مخالف من» یک راه یا یک ابزار توسعه است. زیرا همانگونه که احمد میدری وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی به تازگی تصریح کرد؛ راه حل واحدی وجود ندارد که نزد یک فرد یا یک جناح باشد بلکه راه حل های متعدد در جامعه به صورت متکثر وجود دارد. آزادی بیان و اجازه طرح دغدغه ها و نظرهای جناح گروه یا دیدگاه متقابل فرصتی را برای شنیدن و آموختن راه های دیگر فراهم می کند. از سوی دیگر توسعه و تعالی کشور محقق نخواهد شد مگر گروه ها و نحله های مختلف سیاسی فرصت و امکان ابراز آزادانه دیدگاه های خود را داشته باشند. این امر به نوبه خود به اصل «هم پذیری» منتهی می شود. هم پذیری به معنای صحه گذاشتن و تأیید کردن حق دیگران در مسیر توسعه و حق دیگران در فرایندهای اداره کشور است. به طور خلاصه «هم پذیری» و آزادی بیان یا آزادی مخالف من امکان دست یافتن به راه حل های مشترک و ملی توسعه تأمین منافع همه بازیگران و هم تأثیرپذیرندگان از توسعه و در نهایت امکان حرکت بدون چالش و بدون هدررفت سرمایه های مادی و اجتماعی را فراهم می آورد.

آزادی ناشی از اقتدار است
اما چه کسانی و تحت چه شرایطی به اصول آزادی بیان تمکین می کنند و اصل هم پذیری را در دستور کار خود قرار می دهند؟ این شیوه ها از سوی افراد یا جریان هایی بکار برده می شود که خود از استغنا در استدلال برخوردار باشند. این استغنا در استدلال است که هر بیم و نگرانی برای شنیدن نظر مخالف را از بین می برد. زیرا در این صورت می دانیم و می دانند که به سهولت می توان از دیدگاه های خود در مقابل دیدگاه های رقیب دفاع کرد. درعین حال آزادی بیان به معنای دیگری نیز ناشی از اقتدار است. زیرا آن جامعه یا آن سازمان به اندازه ای از استحکام قوت و بنیه برخوردار است که می تواند نظریه های مخالف را بشنود بپذیرد و درنهایت در خود هضم کند بدون آنکه خود دچار استحاله شود.

نیاز امروز ما
همه این ها نه شعار بلکه نیاز امروز ما است. نیاز امروز به این دلیل که همین پزشکیان که به عنوان رئیس جمهور تریبون خود را به دانشجوی معترض داد 9 ماه قبل به دلیل یک اظهارنظر در رسانه ملی در مراحل اولیه انتخابات مجلس رد صلاحیت شد. اما خود پزشکیان چه پیش از ریاست جمهوری و چه پس از آن نشان داده است که به این فرایند باور دارد. اینکه این فرایند چیست را می توان از حرف های خود پزشکیان در دانشگاه تهران فهمید: «من از گفت وگو باکی ندارم و اگر سخنی منطقی بود آن را قبول خواهم کرد و اگر غیرمنطقی باشد طبعاً نمی پذیرم.»

انتهای پیام