قانون جدید مهریه سکه: طرح ۱۴ سکه، وضعیت ۱۱۰ سکه و تمامی آنچه باید بدانید [به روزرسانی ۱۴۰۴]

ابهامات زیادی پیرامون قانون جدید مهریه سکه به گوش می رسد و بسیاری این سوال را در ذهن دارند که آیا طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه تصویب شده است؟ باید به صراحت گفت که این موضوع هنوز در حد یک طرح پیشنهادی است و تا این لحظه به قانون تبدیل نشده است. در نتیجه، قانون فعلی مهریه که سقف ۱۱۰ سکه را برای ضمانت اجرای کیفری تعیین می کند، همچنان معتبر و لازم الاجراست و زوجین باید بر اساس آن عمل کنند.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، همواره جایگاه ویژه ای در فرهنگ و قوانین ایران داشته است. این حق مالی، نه تنها پشتوانه اقتصادی زن محسوب می شود، بلکه نمادی از تعهد و مسئولیت مرد در آغاز زندگی مشترک است. تغییرات احتمالی در قوانین مرتبط با مهریه، می تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد، به ویژه زوجین جوان و آن هایی که با مسائل حقوقی مهریه درگیر هستند، داشته باشد. برای همین، درک دقیق و به روز از قوانین و طرح های پیشنهادی، امری ضروری است تا افراد بتوانند با آگاهی کامل، تصمیمات سرنوشت سازی را در زندگی خود اتخاذ کنند. در ادامه این مطلب، تمامی جزئیات مربوط به وضعیت فعلی و احتمالی مهریه، از جمله قانون ۱۱۰ سکه، طرح ۱۴ سکه، نحوه مطالبه و مفاهیم مرتبط با آن را به زبانی ساده و روشن مورد بررسی قرار می دهیم تا راهنمایی جامع و کاربردی برای شما فراهم شود.

قانون فعلی مهریه: سقف ۱۱۰ سکه و ضمانت اجرایی آن

برای درک بهتر تغییرات احتمالی در قانون جدید مهریه سکه، لازم است ابتدا با قانون فعلی مهریه آشنا شویم. قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، در ماده ۲۲ خود، مقررات مربوط به سقف مهریه و ضمانت اجرای آن را به وضوح بیان کرده است. این ماده، مهریه را به دو دسته اصلی تقسیم می کند که هر یک، شرایط و ضمانت اجرایی متفاوتی دارند.

۱. مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی

تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، مهریه مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت های مالی است. این به آن معناست که در صورتی که مرد توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد اما از پرداخت آن امتناع کند، زن می تواند با اثبات تمکن مالی مرد، درخواست اعمال ضمانت اجرای کیفری را مطرح کند. در گذشته، این ضمانت اجرا شامل حبس مرد نیز می شد که به عنوان اهرم فشاری برای وصول مهریه به شمار می رفت. در این بخش، زوجه نیازی به اثبات تمکن مالی زوج ندارد و صرف وجود مهریه تا این سقف، برای مطالبه کافی است و دادگاه به توانایی مالی مرد در زمان صدور حکم، توجه می کند. این سقف، یک پشتوانه قوی قانونی برای زنان محسوب می شود.

۲. مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی

در خصوص مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، وضعیت متفاوت است. برای این بخش از مهریه، فقط ملائت (تمکن مالی) زوج ملاک پرداخت است. این بدان معناست که دیگر ضمانت اجرای کیفری (مانند حبس) وجود نخواهد داشت و زوجه باید خود، تمکن مالی زوج را برای پرداخت این مبلغ اضافی به دادگاه اثبات کند. در عمل، این موضوع می تواند فرآیند وصول مهریه های سنگین را برای زنان دشوارتر کند، زیرا بار اثبات بر عهده آن هاست. دادگاه، با بررسی دارایی ها، درآمد و هزینه های زوج، تصمیم گیری می کند.

نحوه محاسبه مهریه نیز نکته مهم دیگری است. مهریه، چه تا ۱۱۰ سکه و چه مازاد بر آن، باید به نرخ روز محاسبه شود. نرخ روز سکه معمولاً بر اساس قیمت اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود تا از نوسانات بازار آزاد و اختلافات احتمالی جلوگیری شود. این تدبیر، به خصوص در شرایط اقتصادی کنونی که قیمت سکه با تغییرات زیادی مواجه است، اهمیت فراوانی دارد و از حقوق مالی زن حمایت می کند.

طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه: جزئیات و تحلیل

در سال های اخیر، همواره بحث هایی درباره تعدیل قوانین مهریه به منظور کاهش تعداد زندانیان مهریه و جلوگیری از تعیین مهریه های بسیار سنگین مطرح بوده است. در همین راستا، طرحی با عنوان کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است که سر و صدای زیادی به پا کرده و ابهامات فراوانی را به وجود آورده است.

چیستی و اهداف طرح

این طرح، در واقع یک پیشنهاد قانونی است که هدف اصلی آن، کاهش سقف مهریه ای است که برای آن، امکان اعمال ضمانت اجرای کیفری (به ویژه حبس) وجود دارد. در صورت تصویب نهایی، این سقف از ۱۱۰ سکه فعلی به ۱۴ سکه تمام بهار آزادی کاهش خواهد یافت. موافقان این طرح، اهداف زیر را برای آن عنوان می کنند:

• کاهش جمعیت زندانیان مهریه: یکی از مهم ترین دلایل ارائه این طرح، پر شدن زندان ها از مردانی است که به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه به زندان افتاده اند.
• مقابله با مهریه های سنگین و نامتعارف: این طرح تلاش می کند تا از تعیین مهریه های غیرواقعی و بسیار بالا که گاهی اوقات صرفاً برای فشار بر مردان تعیین می شوند، جلوگیری کند.
• تعدیل فشار بر سیستم قضایی: با کاهش پرونده های مهریه که جنبه کیفری دارند، فشار از روی دادگاه ها و مراجع قضایی کاهش می یابد.

وضعیت تصویب طرح

بسیاری می پرسند که آیا قانون جدید مهریه ۱۴ سکه تصویب شد؟ پاسخ صریح این است: خیر. این طرح هنوز در مراحل بررسی در کمیسیون های تخصصی مجلس (به ویژه کمیسیون قضایی) قرار دارد. برای تبدیل شدن به قانون، لازم است که پس از تصویب در کمیسیون، به صحن علنی مجلس راه یابد، رأی اکثریت نمایندگان را کسب کند و سپس به تأیید شورای نگهبان برسد. تا زمان ابلاغ رسمی در روزنامه رسمی کشور، هیچ یک از مفاد آن جنبه قانونی پیدا نخواهد کرد.

پیش بینی ها در صورت تصویب

اگر این طرح در نهایت به قانون تبدیل شود، پیش بینی ها نشان می دهد که:

• حبس تنها برای ۱۴ سکه اول: مرد تنها برای عدم پرداخت ۱۴ سکه اول مهریه با مجازات حبس مواجه خواهد شد (البته با اثبات تمکن مالی و عدم پرداخت).
• مهریه مازاد بر ۱۴ سکه: مهریه بالاتر از ۱۴ سکه همچنان به عنوان دین بر عهده مرد باقی می ماند، اما مطالبه آن فقط از طریق حقوقی و با اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه امکان پذیر خواهد بود و جنبه کیفری نخواهد داشت.
• تغییر عبارت در سند ازدواج: شایعات و پیشنهاداتی نیز مطرح شده که در صورت تصویب، برای مهریه های بالاتر از ۱۴ سکه، عبارت عندالاستطاعه به جای عندالمطالبه در سند ازدواج درج شود. این نیز هنوز در حد طرح است و به قانون تبدیل نشده است.

انتقادات و نگرانی ها

همانند هر تغییر قانونی مهم، این طرح نیز با انتقاداتی همراه بوده است. برخی فعالان حقوق زنان و کارشناسان حقوقی نگران تضعیف حقوق مالی زنان و کاهش اهرم فشار برای وصول مهریه هستند. آن ها معتقدند که این تغییر می تواند زنان را در موقعیت آسیب پذیرتری قرار دهد و وصول حق قانونی شان را دشوارتر سازد. در مقابل، موافقان معتقدند که این تغییر به ایجاد تعادل بیشتر در روابط زوجین کمک کرده و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کند.

طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، هنوز در مرحله بررسی در مجلس است و تا زمان ابلاغ رسمی، قانون ۱۱۰ سکه پابرجا خواهد بود. این طرح به دنبال کاهش جمعیت زندانیان مهریه و جلوگیری از مهریه های نامتعارف است، اما با انتقاداتی نیز در خصوص تضعیف حقوق زنان مواجه شده است.

قانون جدید مهریه از کی اجرا می شود؟ پاسخ قاطع و شفاف

یکی از پرتکرارترین سوالات در میان افکار عمومی، این است که قانون جدید مهریه از کی اجرا می شود؟ پاسخ به این سوال، بسیار واضح و قاطع است: تا این لحظه، هیچ تاریخ دقیقی برای اجرای قانون جدید مهریه (طرح ۱۴ سکه) مشخص نشده است، زیرا این طرح هنوز به قانون تبدیل نشده و در مراحل بررسی و تصویب قرار دارد.

برای اینکه یک طرح به قانون تبدیل شود و قابلیت اجرایی پیدا کند، باید فرآیند قانونی پیچیده ای را طی کند. این مراحل شامل موارد زیر است:

1. تصویب در مجلس شورای اسلامی: ابتدا باید طرح در کمیسیون های مربوطه بررسی و سپس در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته شود و اکثریت نمایندگان به آن رأی مثبت دهند.
2. تأیید شورای نگهبان: پس از تصویب مجلس، طرح باید به شورای نگهبان ارسال شود تا از نظر شرعی و قانون اساسی مورد بررسی و تأیید قرار گیرد. شورای نگهبان ممکن است اصلاحاتی را نیز درخواست کند.
3. ابلاغ رسمی: در صورت تأیید شورای نگهبان، قانون جدید توسط رئیس مجلس به رئیس جمهور ابلاغ می شود و سپس رئیس جمهور آن را برای انتشار در روزنامه رسمی کشور ارسال می کند.
4. انتشار در روزنامه رسمی: قانون جدید پس از انتشار در روزنامه رسمی، معمولاً ۱۵ روز بعد از تاریخ انتشار (مگر اینکه در خود قانون، تاریخ دیگری تعیین شده باشد)، لازم الاجرا می شود.

با توجه به این توضیحات، تا زمانی که تمامی این مراحل طی نشده و قانون جدید به صورت رسمی در روزنامه رسمی کشور منتشر و ابلاغ نگردد، قانون فعلی مهریه که سقف ۱۱۰ سکه را برای ضمانت اجرای کیفری در نظر می گیرد، با تمام جزئیاتش پابرجا و معتبر است. هرگونه اخبار غیررسمی یا شایعات پیرامون اجرای قریب الوقوع این قانون، صرفاً گمانه زنی است و نباید مبنای تصمیم گیری های حقوقی قرار گیرد.

توصیه اکید می شود که برای پیگیری اخبار مربوط به قانون جدید مهریه سکه، تنها به منابع رسمی و معتبر مانند وب سایت مجلس شورای اسلامی، وب سایت قوه قضائیه یا روزنامه رسمی کشور مراجعه شود. هرگونه اقدام حقوقی در زمینه مهریه، بدون آگاهی از آخرین قوانین و مقررات مصوب، می تواند تبعات نامطلوبی برای طرفین داشته باشد. بنابراین، صبر و پیگیری از طریق مراجع رسمی، بهترین راه برای اطمینان از وضعیت قانونی است.

نحوه مطالبه و دریافت مهریه بر اساس قوانین کنونی (گام به گام)

درک چگونگی مطالبه مهریه بر اساس قوانین کنونی، برای زوجینی که با این موضوع مواجه هستند، حیاتی است. این فرآیند، مراحلی مشخص و قانونی دارد که هر یک از طرفین باید از آن آگاه باشند. در ادامه، گام های اصلی برای مطالبه و دریافت مهریه تشریح می شود:

۱. ثبت نام در سامانه ثنا

اولین و ضروری ترین گام برای هرگونه اقدام قضایی در ایران، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) است. تمامی ابلاغیه ها، اخطاریه ها و اطلاع رسانی های مربوط به پرونده های حقوقی و کیفری، به صورت الکترونیکی از طریق این سامانه انجام می شود. بنابراین، زوجه پیش از هر اقدامی برای مطالبه مهریه، باید شخصاً به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و در سامانه ثنا ثبت نام کند تا از روند پرونده خود مطلع شود و هیچ ابلاغیه ای را از دست ندهد.

۲. مراجعه به دفتر ثبت ازدواج و دریافت اجرائیه ثبتی

پس از ثبت نام در سامانه ثنا، زوجه می تواند برای مطالبه مهریه، به دفتر ثبت ازدواجی که عقد نکاح در آن ثبت شده است، مراجعه کند. در این مرحله، زوجه درخواست صدور اجرائیه ثبتی مهریه را مطرح می کند. اهمیت این روش در این است که زوجه می تواند در این مرحله، اموالی از زوج را که از آن ها اطلاع دارد (مانند ملک، خودرو، حساب بانکی) به اداره ثبت معرفی کرده و درخواست توقیف آن ها را ارائه دهد. اداره ثبت، بر اساس درخواست زوجه، برای وصول مهریه اقدام می کند:

• توقیف اموال: در صورت شناسایی اموال، اداره ثبت اقدام به توقیف آن ها می کند.
• ممنوعیت خروج از کشور: اگر زوج قصد خروج از کشور را داشته باشد و مهریه پرداخت نشده باشد، زوجه می تواند از طریق اداره ثبت یا دادگاه، درخواست ممنوع الخروجی او را صادر کند.

نکته مهم اینجاست که در صورت عدم کفایت اموال معرفی شده از طریق ثبت یا عدم شناسایی اموال، فرآیند مطالبه مهریه به مرحله قضایی (دادگاه) منتقل می شود.

۳. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست

اگر مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت به نتیجه نرسید یا زوجه از ابتدا تمایل به پیگیری از طریق دادگاه را داشته باشد، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند. در این مرحله، باید مدارک لازم از جمله کپی مصدق سند ازدواج و گواهی عدم وصول مهریه از طریق ثبت (در صورت اقدام قبلی) ارائه شود. ثبت دادخواست مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است که بر اساس ارزش ریالی مهریه محاسبه می شود.

۴. مراحل دادگاه و صدور حکم

پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. دادگاه، با احضار طرفین، به بررسی موضوع می پردازد. در این مرحله، بررسی تمکن مالی زوج توسط دادگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر زوج ادعای اعسار (ناتوانی در پرداخت یکجای مهریه) را مطرح کند، دادگاه با بررسی وضعیت مالی، دارایی ها، درآمد و هزینه های زندگی او، در صورت تأیید اعسار، پیش قسط و اقساط مهریه را تعیین می کند. این اقساط باید به گونه ای باشد که هم حقوق زوجه رعایت شود و هم زوج توانایی پرداخت آن ها را داشته باشد. در صورت عدم پرداخت اقساط طبق حکم دادگاه، زوجه می تواند مجدداً از طریق اجرای احکام، پیگیری قانونی انجام دهد.

برای سهولت و سرعت بخشیدن به فرآیند، توصیه می شود زوجین در هر مرحله از یک وکیل متخصص خانواده کمک بگیرند تا از پیچیدگی های قانونی و اداری به درستی عبور کنند و از حقوق خود به نحو احسن دفاع نمایند.

اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن در قانون جدید

مفهوم اعسار و تقسیط مهریه، از جمله مباحثی است که همواره در دعاوی مهریه مطرح بوده و با هرگونه تغییر در قانون جدید مهریه سکه نیز اهمیت ویژه ای پیدا می کند. اعسار در واقع راهکاری قانونی برای مردانی است که توانایی مالی لازم برای پرداخت یکجای مهریه را ندارند. این موضوع، به منظور جلوگیری از حبس بدهکاران و حمایت از بنیان خانواده در شرایط ناتوانی مالی، در قوانین پیش بینی شده است.

اعسار چیست؟

اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت یکجای بدهی های خود (از جمله مهریه) است. بر اساس قانون، اگر مردی توانایی پرداخت کامل مهریه را به صورت یکجا نداشته باشد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار از پرداخت مهریه کند. پذیرش این درخواست، مستلزم اثبات عدم تمکن مالی توسط مرد است. این بدان معناست که مرد باید به دادگاه ثابت کند که دارایی یا درآمد کافی برای پرداخت فوری مهریه را ندارد.

شرایط درخواست اعسار

برای درخواست اعسار، مرد باید مدارک و مستنداتی را به دادگاه ارائه دهد که شامل موارد زیر است:

• معرفی لیست کامل اموال و درآمد: مرد باید لیست دقیقی از تمامی اموال منقول و غیرمنقول خود، حساب های بانکی، درآمد ماهانه و هر منبع مالی دیگری که دارد، به دادگاه ارائه کند.
• شهادت شهود: معمولاً برای اثبات اعسار، نیاز به معرفی حداقل دو شاهد معتبر است که از وضعیت مالی مرد آگاهی کامل داشته باشند و شهادت دهند که او توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
• لیست بدهی ها و هزینه های زندگی: ارائه سندی از بدهی ها و هزینه های ضروری زندگی (اجاره خانه، مخارج خانواده و…) نیز می تواند در اثبات اعسار مؤثر باشد.

دادگاه با بررسی دقیق تمامی این مدارک و شواهد، و همچنین وضعیت شغلی و درآمدی مرد، در مورد پذیرش یا رد درخواست اعسار تصمیم گیری می کند. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند.

تقسیط مهریه

تقسیط مهریه به این معناست که دادگاه، با توجه به توانایی مالی مرد، میزان پیش قسط و تعداد اقساط ماهانه یا سالانه را برای پرداخت مهریه تعیین می کند. این اقساط باید به گونه ای باشد که مرد توانایی پرداخت آن ها را داشته باشد و در عین حال، حقوق زن نیز برای وصول مهریه تضمین شود. تعیین اقساط، یک فرآیند قضایی است که هدف آن ایجاد تعادل بین حقوق طرفین است.

تعدیل اقساط

یکی از نکات مهم در مورد اعسار و تقسیط مهریه، امکان تعدیل اقساط است. اگر پس از صدور حکم تقسیط، شرایط مالی مرد تغییر کند (مثلاً درآمد او کاهش یابد یا افزایش پیدا کند)، هر یک از طرفین می توانند با ارائه دادخواست جدید، از دادگاه درخواست تعدیل اقساط را مطرح کنند. دادگاه مجدداً با بررسی شرایط جدید، در صورت لزوم، میزان یا تعداد اقساط را کاهش یا افزایش خواهد داد. این سازوکار انعطاف پذیری لازم را برای مرد در شرایط مالی متغیر فراهم می آورد و از فشارهای اقتصادی غیرقابل تحمل جلوگیری می کند.

حق ثبت مهریه و مالیات بر مهریه: شایعات و واقعیت ها

بحث حق ثبت مهریه و به ویژه مالیات بر مهریه، از جمله موضوعاتی است که در سال های اخیر و با مطرح شدن قانون جدید مهریه سکه، حواشی زیادی به همراه داشته و شایعات متعددی پیرامون آن شکل گرفته است. درک دقیق واقعیت ها در این زمینه برای زوجین و عموم مردم از اهمیت زیادی برخوردار است.

حق ثبت مهریه

حق ثبت مهریه، در واقع هزینه ای قانونی است که برای به جریان انداختن درخواست مطالبه مهریه، چه از طریق دفاتر اسناد رسمی برای صدور اجرائیه ثبتی و چه از طریق مراجع قضایی برای ثبت دادخواست، باید پرداخت شود. این هزینه، بخشی از فرآیند اداری و قضایی مطالبه حق است و ارتباطی با مالیات بر مهریه ندارد.

• نحوه محاسبه: حق ثبت معمولاً بر اساس درصدی از ارزش کل مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) محاسبه می شود. این درصد و مبنای محاسبه آن (قیمت روز سکه) توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یا قوه قضائیه تعیین می گردد.
• زمان اجرا: این حق ثبت زمانی دریافت می شود که زوجه تصمیم به پیگیری رسمی و قانونی مهریه خود بگیرد و برای این منظور درخواست صدور اجرائیه یا ثبت دادخواست را ارائه دهد.
• اهمیت: پرداخت حق ثبت، مرحله ای ضروری برای آغاز فرآیند قانونی مطالبه مهریه است و بدون آن، درخواست زوجه به جریان نمی افتد.

مالیات بر مهریه: شایعات و واقعیت ها

موضوع مالیات بر مهریه، به ویژه در ارتباط با طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری به ۱۴ سکه، مطرح شده است. اما باید تأکید کرد که تاکنون هیچ قانونی مبنی بر دریافت مالیات از اصل مهریه به صورت عمومی و هنگام ثبت عقد ازدواج، به تصویب نرسیده و اجرایی نشده است.

• پیشنهادات در طرح ۱۴ سکه: در طرح پیشنهادی کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، ایده ای مطرح شده بود که از مهریه های بالاتر از این سقف، نوعی مالیات دریافت شود. این مالیات پیشنهادی، نه به عنوان مالیات بر درآمد یا دارایی زوجین، بلکه با هدف تخصیص درآمد حاصل از آن به صندوق های حمایت از ازدواج جوانان یا نیازمندان بود.
• وضعیت فعلی: این پیشنهاد نیز، همچون کلیت طرح ۱۴ سکه، هنوز در مراحل بررسی و تصویب است و به قانون تبدیل نشده است. بنابراین، در حال حاضر، هیچ مالیاتی از بابت مهریه، نه در زمان عقد و نه در زمان مطالبه، اخذ نمی شود.
• هدف احتمالی: اگر روزی چنین قانونی تصویب شود، هدف آن بیشتر مدیریت اجتماعی و اقتصادی مهریه و جلوگیری از تعیین مهریه های بسیار سنگین و غیرواقعی خواهد بود، نه کسب درآمد برای دولت از اصل حق مهریه.

بنابراین، عموم مردم، به ویژه زوجین جوان، نباید نگران پرداخت مالیات بر مهریه در حال حاضر باشند. هرگونه اطلاعات در این خصوص باید از طریق مراجع رسمی و قانونی تأیید شود و از توجه به شایعات پرهیز گردد. حق ثبت مهریه، یک هزینه اداری است و با مفهوم مالیات بر مهریه که هنوز یک طرح اجرایی نشده است، کاملاً متفاوت است.

سوالات متداول (FAQ) درباره قانون جدید مهریه سکه

آیا قانون جدید مهریه ۱۴ سکه شامل ازدواج های قبلی هم می شود؟

خیر، طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، در صورت تصویب نهایی، عطف به ماسبق نمی شود. به این معنا که تنها شامل ازدواج هایی خواهد شد که پس از تاریخ ابلاغ رسمی این قانون منعقد می شوند. مهریه های تعیین شده در عقدنامه های پیشین، همچنان بر اساس قانون زمان عقد و مقررات ۱۱۰ سکه کنونی، قابل مطالبه خواهند بود.

آیا در قانون جدید مهریه زندان دارد؟

در حال حاضر (تا زمان تصویب نهایی طرح ۱۴ سکه)، بله. اگر مردی مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه را پرداخت نکند و توانایی مالی او (ملائت) در دادگاه اثبات شود، می تواند با مجازات حبس مواجه شود. در طرح پیشنهادی ۱۴ سکه، هدف این است که این سقف برای اعمال حبس به ۱۴ سکه کاهش یابد، اما برای مبالغ بیشتر، همچنان مهریه یک دین محسوب می شود و از طریق حقوقی قابل مطالبه است، بدون آنکه الزاماً به حبس منجر شود.

اگر مهریه تعیین نشده باشد، چند سکه در نظر گرفته می شود؟

اگر در زمان عقد، مهریه به طور مشخص تعیین نشده باشد، بر اساس شرع و قانون، اصطلاحاً مهریه المثل تعیین می شود. مهریه المثل با توجه به وضعیت و جایگاه اجتماعی زن، عرف و رسوم منطقه، تحصیلات، سن، وضعیت خانوادگی و سایر مشخصات او، توسط دادگاه تعیین می گردد و ارتباطی با سقف ۱۴ یا ۱۱۰ سکه ندارد.

آیا ملک یا دارایی های دیگر می تواند به عنوان مهریه قرار گیرد؟

بله، مهریه می تواند هر چیزی باشد که مالیت داشته باشد و قابل تملک باشد، مانند وجه نقد، سکه، طلا، ملک، سهام، یا هر دارایی با ارزش دیگر. تعیین نوع مهریه به توافق زوجین بستگی دارد و قانون محدودیتی در این زمینه ایجاد نکرده است.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟

• مهریه عندالمطالبه: به این معناست که زن هر زمان که بخواهد، می تواند مهریه خود را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است. (در صورت عدم توانایی، می تواند درخواست اعسار کند).
• مهریه عندالاستطاعه: به این معناست که زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته باشد. در این حالت، بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است.

سقف مهریه ۱۴۰۴ چقدر است؟

از نظر قانونی، هیچ سقف مشخصی برای تعیین اصل مهریه وجود ندارد و زوجین می توانند هر مقداری را توافق کنند. اما آنچه در قانون ۱۱۰ سکه و طرح پیشنهادی ۱۴ سکه مطرح است، مربوط به سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه است، نه اصل مقدار مهریه. بنابراین، تعیین مهریه بیش از ۱۱۰ سکه یا ۱۴ سکه (در صورت تصویب طرح) از نظر قانونی بلامانع است، اما نحوه و ضمانت اجرای وصول آن متفاوت خواهد بود.

آیا در صورت طلاق توافقی هم باید مهریه پرداخت شود؟

در طلاق توافقی، زوجین با توافق کامل بر سر تمامی حقوق مالی و غیرمالی (از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و…) از یکدیگر جدا می شوند. بنابراین، پرداخت مهریه در طلاق توافقی به توافق طرفین بستگی دارد. زن می تواند تمام مهریه را ببخشد، بخشی از آن را دریافت کند یا مرد متعهد به پرداخت کل آن به صورت توافقی شود. آنچه توافق می شود، در حکم دادگاه ثبت و لازم الاجرا خواهد بود.

نتیجه گیری

در نهایت، می توان گفت که موضوع قانون جدید مهریه سکه، با توجه به طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری به ۱۴ سکه، یکی از پربحث ترین مسائل حقوقی و اجتماعی در حال حاضر است. مهم ترین نکته ای که باید به خاطر داشت، این است که طرح ۱۴ سکه هنوز به قانون تبدیل نشده است و تا زمان ابلاغ رسمی آن، قانون ۱۱۰ سکه همچنان پابرجا و معتبر خواهد بود. این یعنی تا ۱۱۰ سکه، مرد ممکن است با ضمانت اجرای کیفری مواجه شود و برای مازاد بر آن، تنها ملائت و تمکن مالی او ملاک پرداخت است.

مهریه به عنوان یک دین شرعی و قانونی، همواره بر عهده مرد باقی می ماند و حتی با تصویب احتمالی قوانین جدید، اصل حق زن برای دریافت مهریه از بین نمی رود، بلکه تنها شیوه و ضمانت اجرای وصول آن ممکن است تعدیل شود. فرآیند مطالبه مهریه، از ثبت نام در سامانه ثنا تا مراجعه به دفاتر ثبت و دادگاه، دارای جزئیات حقوقی فراوانی است که نیازمند آگاهی دقیق و گام به گام است.

با توجه به پیچیدگی های قوانین خانواده و اهمیت تصمیمات مربوط به مهریه، توصیه اکید می شود که زوجین و هر کسی که با مسائل مرتبط با مهریه روبرو است، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی وکلا و کارشناسان متخصص خانواده بهره مند شود. دریافت راهنمایی از افراد آگاه، می تواند از بروز مشکلات و پیچیدگی های آتی جلوگیری کرده و به احقاق حقوق طرفین کمک شایانی نماید.