طرف افغان حق آبه ایران را در کلمه قبول کرد، اما ما خواستار حق آبه قانونی هستیم. لازم است وارد مذاکره شوم و به زودی به افغانستان سفر خواهم کرد.» این جمله جدیدترین موضع علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در مورد تعلل مقامات طالبان برای تامین حق آبه ایران از رودخانه هیرمند است که تکمیل کننده سخنان رئیس دولت سیزدهم در آخرین جلسه شورای عالی امنیت ملی است. هیات وزیران و تاکید آن بر “تلاش جدی” برای حل این مشکل.
به گزارش آپارات نیوز، موضوع تامین حق آبه ایران از رودخانه هیرمند تا اوایل دهه 1950 محل مناقشه مقامات ایرانی و افغانستانی بود تا اینکه گزارش کمیسیون دلتا بین امیرعباس هویدا، نخست وزیر وقت ایران و … نخست وزیر وقت افغانستان، موسی شفیق، در کابل بحث شد، امضا شد و مقرر شد 26 متر مکعب آب در ثانیه (معادل 850 میلیون متر مکعب در سال) سهم سیستان و دریاچه هامون باشد. با تغییرات پی در پی سیاسی در افغانستان از یک سو و کاهش بارندگی سالانه و گسترش خشکسالی در سیستان از اواخر دهه 1370 شمسی به تدریج از میزان ورودی آب هیرمند به دریاچه هامون کاسته شد. احداث سد بر روی هیرمند، استفاده از تلمبه ها در حاشیه رودخانه و عدم توجه به اجرای معاهده حق آبه که در سال های اخیر نیز مشکلاتی را برای مردم سیستان و بلوچستان ایجاد کرده است، این موضوع را مطرح کرده است. نکته ای که در سال جاری و از آغاز فصل تابستان، مقامات وزارت انرژی جمهوری اسلامی از وزارت آب و انرژی حکومت طالبان می خواهند تا در مورد حق آبه ایران از هیرمند و ایران اطمینان لازم را شفاف سازی کند. رعایت کنند. تعهدات وی در این زمینه
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در همان زمان یعنی قبل از سفر هیئت افغانی به ایران در 25 جون سال جاری، موضوع حق آبه افغانستان و ایران را حل شده دانست و گفت که اگر طرف افغانستانی آب کافی، جمهوری اسلامی ایران هم آب خواهد داشت. انام الله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان نیز گفت که افغانستان به تمام تعهداتی که از قبل در رابطه با حق آبه با جمهوری اسلامی ایران داده پایبند است. البته وی همچنین تاکید کرد که خشکسالی در افغانستان نیز با کمبود آب مواجه شد و شاید حق آبه ایران از این بابت متضرر شد اما این موضوع جای بحث دارد. هیئتی به ریاست مجیب الرحمن عمر آخوندزاده معاون وزیر آب و انرژی در بیست و پنجمین اجلاس کمیسیون های آب رودخانه هیرمند از 25 تا 27 خرداد در تهران حضور یافتند و آنطور که منابع افغان در این جلسه اعلام کردند طرف ایرانی در مورد مشکلات تطبیق امتیاز ایران رایزنی شد و وزارت انرژی طالبان نیز تاکید کرد که در این دیدار در مورد وضعیت “غیر طبیعی” آب سال 1400 با مقامات ایرانی و لزوم اجرای کامل معاهده فی مابین صحبت شده است. دو کشور مورد تاکید قرار گرفت.
ایران که در گذشته از عملکرد مقامات افغانستان در تامین حق آبه هلمند انتقاد کرده بود، اکنون از دولت طالبان خواسته است تا به قرارداد هیرمند پایبند باشد، اما طرف مقابل نیز گفته است که در مسیر تامین آب هلمند مشکلات فنی وجود دارد. حقوق آب ایران و حتی وزارت نیرو و طالبان اعلام کرده اند که ساخت بند کمال خان بر روی رودخانه هیرمند با هدف حفاظت از آب های افغانستان برای مدیریت به زودی تکمیل می شود. مسئولان جمهوری اسلامی ایران نیز از احداث این سد و جاری شدن آب هیرمند به عنوان یکی از تامین کنندگان اصلی آب دریاچه هامون نگران هستند و اختلال در این روند را در راستای خشکسالی تدریجی می دانند. . هامون، فرصتی که می تواند آب شهرهای بزرگ استان سیستان را تامین کند و بلوچستان را مشکل ساز کند.
جبار وطن‌فدا پس از برگزاری جلسه کمیته مشترک کمیسران آب هیرمند اظهار داشت: علی‌رغم اظهارات مقامات سیاسی افغانستان و قول مساعد کمیسر افغانستان در خصوص رعایت عهدنامه هیرمند در سال 1351 و واگذاری حق آبه ایران، متاسفانه در سال آبی جاری کمتر از 4 میلیون مترمکعب آب از حق آبه 820 میلیون مترمکعبی مشمول معاهده وارد کشور شده است. مدیرکل دفتر رودخانه های مرزی و منابع مشترک آب وزارت نیرو همچنین یادآور شد: عدم واگذاری حق آبه ایران در حالی صورت می گیرد که طرف افغانستانی مدعی است حق آبه ایران را داده است اما هیئت ایرانی قویا با اعتراض به آمار و ارقام ارائه شده از سوی طرف افغانی در مورد وضعیت، سال آبی جاری و میزان حق آبه کشورمان، بر اساس سازوکار مندرج در معاهده فیمابین، خواستار بازدید و مشاهده ایستگاه اندازه گیری بالادست کجکیدام شدند. اما با مخالفت طرف افغان، دسترسی به اطلاعات یا بررسی مشترک آن ممکن نبود.
وی همچنین هدف از ساخت بند کمال خان و تاثیر آن در تامین حق آبه ایران را اینگونه بیان کرد: از فروردین ماه سال 1400 تا کنون بند انحرافی کمال خان در 70 کیلومتری مرز ایران در بستر اصلی رودخانه هیرمند در نیمروز قرار گرفته است. استان و طرف افغانستان در سال آبی است در حال حاضر حدود 950 میلیون مترمکعب از آب رودخانه هیرمند جاری است که در نبود سد کمال خان به طور طبیعی و تاریخی به هامونها، استان نیمروز و منطقه سیستان سرازیر شده است. حق آبه ایران نیز از آن تامین شد، به شوره‌زار گودزاره منتقل شد و به سوپ تبدیل شد. ، پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی در منطقه.
جملاتی مشابه آن را محمد تابانخت معاون وزیر نیرو نیز بیان کرد و اندکی بعد، در 11 مرداد، خلاصه ای از آن توسط علی سلاجگاه، رئیس سازمان محیط زیست به رسانه ها رسید: «مقامات افغانستان تحت تعقیب هستند. بار ارقام ایران در خصوص حق آبه هیرمند». آنها نمی روند.» وی همچنین از دیدار مسئولان وزارت نیرو با همتایان خود در افغانستان خبر داد اما تاکید کرد: «متاسفانه این جلسات به نتیجه نرسید زیرا همانطور که گفتم طرف مقابل نیست. زیر سنگینی تعداد ما.»
اکنون سه روز پس از این اظهارات، رئیس جمهور ایران در نشست اخیر هیات وزیران (14 مرداد) با تاکید بر پیگیری جدی موضوع حق آبه ایران از افغانستان، دستور داد سایر راهکارهای موجود برای تامین آب شرب و کشاورزی مردم سیستان و بلوچستان نیز در اولویت وزارتخانه های ذیربط قرار گیرد. رئیس جمهور به وزرای خارجه و ارتش دستور داد تا حق آبه هیرمند ایران را پیگیری کنند و گفت: دولت مردم به هیچ وجه در پیگیری حقوق ملت کوتاهی نخواهد کرد. پس از این سخنان، علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو که در جلسه هیات دولت حضور داشت، از سفر به افغانستان برای احقاق حق آبه ایران از هیرمند خبر داد و تقویت دیپلماسی آب و انرژی را در اولویت کاری دولت قرار داد. سیاست خارجی.
وزیر نیرو با بیان اینکه در تمامی دیدارهای رئیس جمهور با کشورهای همسایه بحث آب و انرژی به ویژه آب مطرح می شود، یادآور شد: اخیراً در سفری که آقای دکتر انصارالله داشته اند. اردوغان به همراه تیم بلندپایه ترکیه به تهران آمد و از اقدامات این کشور ابراز نگرانی کردیم. در قالب سدسازی در بالادست حوضه ارس بحث و مذاکرات مفصلی انجام دادیم و روسای جمهور دو کشور به این نتیجه رسیدند که کمیته ای به ریاست وزیر نیرو ایران و وزیر کشاورزی ترکیه تشکیل شود. محرابیان با اشاره به سفر آتی خود به افغانستان تصریح کرد: همچنان نگران هیرمند هستیم. طرف افغانستانی حق آبه ایران را در «کلمات» پذیرفته است، اما ما حق آبه قانونی را مطالبه می کنیم. ضرورت ایجاب می کند که خودم وارد مذاکره شوم.
تلاش دولت طالبان برای نادیده گرفتن معاهده 1351 از یک سو و آرزوی مقامات ایرانی از سوی دیگر برای تامین حق آبه رودخانه هیرمند، ضمن برگزاری جلسات مختلف و دیدارهای منظم هیأت های دو کشور. . کشورها نسبت به پایتخت های یکدیگر، موضع صریح رئیس جمهور ایران و قاطعیت وزیر نیروهای دولتی تیزدهام شخصاً در این ماجرا مداخله کردند و در صورت اصرار مقامات امارت اسلامی افغانستان مقدمات سفر خود به افغانستان را فراهم می کند. هنوز هم برای تامین این آب درست از سمت خود. اختر محمد نصرت، سخنگوی وزارت آب و انرژی طالبان، آخرین اظهارات اینچنینی را مطرح کرد و مدعی شد: «طبق توافقنامه، حق آب به ایران داده شده است و اگر ایران در این زمینه ادعایی داشته باشد، باید به طالبان اطلاع دهد.” حالا به نظر می رسد که علی اکبر محرابیان تصمیم گرفته است که از طرف جمهوری اسلامی به کابل برود تا به طالبان اطلاع دهد و پای حکومت آنها را از مسیر حقوق ایران بردارد.
انتهای پیام