غذای معروف خوانسار

ممکن است در حال فکر کردن برای بهترین زمان بازدید از ایران برای دیدن طبیعت شگفت انگیز و تجربه فرهنگ غنی کشور باشید. واقعیت موضوع این است که ایران کشوری از هر چهار فصل است ، در حقیقت ، این مسئله زمانی نیست ، بلکه بیشتر مسئله این است که شما، انتظار دارید که هوای سردتری در شمال داشته باشید و درجه حرارت های بالاتر را در جنوب تجربه کنید. مواقعی وجود دارد که شمال غربی ایران کاملاً پوشیده از برف است ، می توانید برای لذت بردن از آب و هوای دلپذیر بهاری ، به سمت جنوب شرقی فرار کنید.

بیشتر مردم به سمت شمال یا غرب می روند زیرا بیشتر شهرها در این قسمت ها مملو از مناظر طبیعی است ، برای ذکر چند مورد می توانید از مازندران ، گیلان یا اردبیل دیدن کنید تا منظور ما را متوجه شوید.

تابستان واقعاً دو چهره در این کشور دارد. اگر واقعا گرم است ، جای تعجب نیست زیرا کشور در قلب خاورمیانه واقع شده است ، جایی که آب و هوا عمدتا خشک است. با این حال ، ایران کمی متفاوت است.

مکانهایی وجود دارد که به شدت گرم است و باید بدانید که در جنوب واقعاً گرم و مرطوب است. بیشتر افراد تعطیلات تابستانی خود را در شمال ، شرق و غرب می گذرانند. با این وجود شمال ایران به دلیل دریای خزر بسیار مرطوب است. از آنجا که غرب ایران به دلیل هوای خنک بسیار محبوب است ، مکانهایی مانند دو استان آذربایجان و قسمت غربی ایران عمدتاً کوهستانی است ، که می تواند مقصد مناسبی برای گذراندن تعطیلات تابستانی خود در هوای تازه و خنک باشد.

پاییز یکی از بهترین فصل ها برای گذراندن زمان در جنوب ایران است. قشم ، چابهار و کیش به همراه بسیاری از جزایر زیبای دیگر و شهرهای کوچک و روستاها از کنار دریا یکی از جذاب ترین مناطق ساحلی خاورمیانه را تشکیل می دهند و از دیگر استانهای زیبا برای دیدن خوانسار است.خوانسار همیشه زیباست اما تابستان هایش به دلیل خنکی هوا لذت دیگری دارد.برای عکاسان زمستان های برفی خوانسار می تواند جذاب تر هم باشد.

 تاریخچه و جمعیت خوانسار

در فاصله حدود 150 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان با پوشش گیاهی متنوع که لاله های واژگونش معروفش کرده اند.

با ذوب برفها در دامنه کوههای سرد خوانسار، هزاران لاله سرخ واژگون از بطن خاک بیرون می کشد. در وسعتی افزون بر یک هزار هکتار در منطقه سردسیر غرب استان در 15 کیلومتری شهر خوانسار، یکی از زیباترین کوههای اصفهان با ارتفاع 3631 متر قرار گرفته که محل رویش گل کمیاب لاله های واژگون و انواع دیگری از گیاهان مرتعی خودرو است.

تاریخچه شهرستان خوانسار به قبل از اسلام می رسد، وجود آثاری از آتشکده تیر و معبدی بنام هیکل در کوه تیر در حوالی روستای تیدجان و سنگ قبری به خط پهلوی در قریه قودجان دلیلی بر این مدعاست . مدارکی که از سابقه تاریخی خوانسار در دست است، تاریخ مهاجرت دسته ای از اقوام یهود به خوانسار و سرگذشت آنها است که به زمان سلطنت کوروش می رسد.

چشمه سار معنای نام خوانسار به صورت خونسار بوده است . خان ، خانی و خن در فارسی به معنای چشمه است که واژه کردی کانی (چشمه) نیز با آن هم ریشه است. در گذشته به علت کثرت چشمه‌های موجود در این منطقه این نامگذاری صورت گرفته است.مردم خوانسار لهجه خاصی ندارند اما به گویش مستقل خوانساری حرف می زندد که این گویش ریشه در زبان فارسی قدیم داشته و از قبل از اسلام در این شهرستان رایج بوده است .

خوانسار شهری در استان اصفهان ایران و مرکز شهرستان خوانسار است. تاریخ خوانسار به دوران قبل از اسلام باز می گردد. “خان” به معنای بهار و پسوند “سر” نشان از کثرت دارد. در گذشته به دلیل فراوانی چشمه ها در این منطقه این نام به دست آمده است. مردم خوانسار دارای گویش مستقل خوانساری هستند که ریشه در زبان فارسی باستان دارد و قبل از اسلام در این منطقه رایج بوده است.

خوانسار ، که در آن Khon به معنی: منبع گسترش آب است. در اصل به این معنی بود sofreh: یک تکه بزرگ ، معمولاً زینتی از پارچه زیبا که بر روی یک میز یا کف با غذاهای مختلف پخش شده است برای هر وعده غذایی روز. و سار به معنای مکانی مملو از چیزهای خاص است. در حالی که خان به معنای رئیس یک قبیله است ممکن است از آن به عنوان احترام نیز استفاده شود.همچنین با نام های خوانسار ، خوانسار و شهرک خوانسار نیز شناخته می شود) شهری است و پایتخت شهرستان خوانسار ، استان اصفهان ، ایران. در سرشماری سال 2006 ، جمعیت آن 20490 نفر ، و 6019 خانواده بود.

طبق شواهد تاریخی موجود ، این شهر بیش از 2000 سال قدمت دارد ، از زمان امپراطوری ساسانیان (226 – 651) وجود داشته است. خوانسار از زمان سلسله صفویه یک مرکز علمی و آموزشی بوده و بسیاری از علمای بزرگ شیعه در آنجا تحصیل کرده اند. خوانسار قرنها است که مرکز آموزش متفکران ، شاعران و به ویژه متکلمان بوده است.

رودخانه خوانسار از کوههای خوانسار می آید و پس از ورود به میدان گلپایگان به گامرود وصل می شود و به عنوان “خرقاب” شناخته می شود. این رودخانه در 23 كیلومتری خمین شرقی قرار دارد ، در نزدیكی “گلها باغ” به رودخانه خمین می رسد.

قالیبافی از جمله مهمترین صنایع دستی این شهر است که از گذشته های دور قسمتی از درآمد خانواده های خوانساری را تأمین می کرده است. بعلاوه قلم زنی ، صنایع چوب ، منبت کاری و سفالگری از جمله صنایع دستی این شهرستان در دهه های اخیر بوده است .

مردم شهرستان خوانسار به کارهای کشاورزی و پرورش زنبورعسل مشغول اند. فرآورده های کشاورزی خوانسار عبارتند از : گندم، جو، سیب زمینی، گردو، زردآلو، گلابی و سیب درختی. دراین شهرستان‌پرورش‌گاو، گوسفند، بز و طیور رواج دارد.در بعضی از مناطق خوانسار مراکز مهم پرورش زنبور عسل قرار دارد که پیشینه این کار به چندین سده می رسد

یکی از مواردی که چشم هر بیننده ای را در خوانسار به خود خیره می کند ، کوچه باغ های زیبا و رویایی خوانسار است . کوچه باغ هایی که با دیوارهای خشتی در بیرون و درختان سر به فلک کشیده ای که ارتفاع آنها چند برابر دیوارهاست. وجود درختان با قدمت زیاد جلوه های بصری زیبایی را در این شهر ایجاد کرده است .

اماکن زیارتی خوانسار شامل: امامزاده سید احمد، امامزاده سید صالح و امامزاده محمود و غیره است که مردم خوانسار برایشان احترام ویژه ای قائل هستند.

شهرستان خوانسار به عنوان قطب پرورش زنبور عسل در سطح کشور دارای بیش از 42000 کلنی فعال زنبور عسل است. روش زنبورداری در شهرستان خوانسار به صورت گردش فصلی و استفاده از گل ها و گیاهان مناطق مختلف کشور ما است . بر اساس شنیده ها و روایات، پیشینه زنبورداری در شهرستان خوانسار به قبل از زمان صفویه باز می گردد.

خوانساراز مهمترین مراکز تولید عسل طبیعی در کشور است که شهرت آن جهانی است . همچنین گز خوانسار که معروف ترین آن گز عصاری است با حذف شکر سفید از ترکیبات ساخت گز و جایگزین نمودن گز انگبین خوانسار ، ترنجبین ، شیر خشت و گز علفی به جای آن توانسته علاوه بر حفظ اصالت و کسب کیفیت برتر در این عرصه شهرتی حتی فراتر از مرزهای کشور به دست آورد .خشکبار و تنقلات محلی از جمله گردو ، بادام ، آلو و برگه زردآلو نیز از دیگر سوغات خوانسار هستند

چشمه های طبیعی و چشم انداز رودخانه ها از جاذبه های طبیعی شهرستان خوانسار است بعلاوه مسجدهای قدیمی و آرامگاه های بزرگان نیز ازجاذبه های تاریخی این شهر به شمار می آیند.

پارک سرچشمه یکی از مراکز تفرجگاهی و گردشگری خوانسار ، پارک سرچشمه این شهر است . این پارک با وسعتی حدود 15 هکتار در جنوب شهر و در دامنه کوه خوانسار قرار دارد . این پارک در طول سال و در فصول مختلف ، پذیرای میهمانان و گردشگران زیادی از شهرهای استان و دیگر نقاط کشور است که به دلیل وجود چشمه های متعدد از جمله چشمه مرزنگوش ، چشمه شترخون و چشمه پیر که در جنب آرامگاه شیخ اباعدنان قرار دارد از طراوت و زیبایی خاص برخوردار شده است.بعلاوه این چشمه ها ضمن افزایش زیبایی پارک تأمین کننده آب کشاورزی خوانسار است.

گلستان کوه منطقه ای است در 15 کیلومتری جنوب شهرستان خوانسار، سرسبز و خوش آب و هوا و دارای شرایط ییلاقی مناسب است.سرتاسر گلستان کوه پوشیده از گون‌های گز انگبین،پیاز وحشی(موسیر) و انواع گل‌های زیبا است. این گل ها شامل: گل‌های لاله‌ اشک مژگان، انواع لاله‌های سرنگون،سرنگون ایرانی،سرنگون حنایی،لاله ی پیشه زار،لاله ی آتشی و لاله‌ کوهی

گلستان کوه که از مناطق دیدنی و زیبای خوانسار است در فصل بهار پر از گل های اشک مژگان یا لاله ی سرنگون می شود.این گلها که در میان بوته های انگبین و حتی بر روی صخره ها نیز می رویند و خاصیت داروئی نیز دارند با زیبایی خود هر بیننده ای را مسحور می کنند.

مسافران مشتاق طبیعت برای ساعتی هم که شده خود را به آغوش گرم گلستان کوه می سپارند و از زیبایی آن لذت می برند.گل واژگون اشک مژگان با ارتفاع تا 120سانیمتر گلهای زنگوله ای درشت به رنگهای نارنجی مایل به قرمز که به طرز زیبایی از سمت داخل با نوش گاهای سیاه رنگ روی یک زمینه سفید آرایش یافته اند،ازشناخته ترین گیاهان پیازدار ایران به حساب می آید.این گونه در حدود 300 سال پیش به اروپا برده شده و در حال حاضر به مقدار زیاد پرورش داده می شود. گل سرنگون اشک مژگان در منطقه گلستان کوه به صورت فشرده و انبوه و در ارتفاعات شرقی شهرستان به صورت پراکنده می روید.

بقعه پیر خوانسار که از باستانی ترین آثار تاریخی سرزمین زیبای خوانسار است. در اوایل سلطنت صفویه بنا به امر پادشاه وقت ساخته شد.صاحب بقعه که پایه گذار مذهب حقه جعفری در اوایل قرن هفتم در این حدود و اطراف از اصفهان تا کرهرود و بروجرد و نهاوند و لرستان و خوزستان که اکثرا جزو فرقه های مجسمیه و مجبره و مشبه هستند.

مریم بیگم صفوی زوجه شاه طهماسب مدرسه ای در خوانسار ساخته که هنوز باقی مانده است و قدیمی ترین مدرسه علمیه است.این مدرسه در سال 1306توسط حاج میرزا محمدتقی خوانساری و در سال 1354 توسط مرحوم آیت الله سیدحسین علوی تعمیر و نوسازی شده است.این مدرسه بعد از تعمیر به مدرسه علوی مشهور گشت.

مسجد جامع در جنوب شرقی خوانسار با 350 سال قدمت،قدیمی ترین مسجد شهر است.مساحت آن حدود سه هزار متر مربع و گچ بری های بسیار نفیسی به ویژه در محراب دارد بعلاوه درب شمالی مسجد دارای ارزش تاریخی است و دارای منبت های بسیار زیبا است.

امامزاده سید صالح قصیر واقع در بیدهند خوانسار با هفت واسطه به امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی بن جعفر(ع) می رسد. امامزاده سید صالح قصیر را از آن جهت ملقب به قصیر ساخته اند که خود و فرزندانش کوتاه قد بوده اند.ساختمان امامزاده سید صالح در حدود سال 1351به سبک نوین تعمیر و نوسازی شده است.

مسجد مرحوم آقا اسدالله در سال 1258قمری توسط اسدالله خان و قسمت دیگر آن پس از 10 سال به کوشش محمدباقر خان ساخته شده است.این مسجد در میدان اصلی شهر واقع است.

پل ساسان در شمال شرقی روستای تیدجان خوانسار است.این پل یکی از پل های عظیم قدیمی خوانساربوده که طول دهانه پل،ارتفاع آن و پهنای بنا بیش از هشت گام است.در مورد علت نامگذاری آن اطلاع دقیقی در دست نیست.سنگ نوشته ای که در بنای پل بکار رفته است در سیل عظیم مردادماه 1366 از پل جدا گشته و در چند صد متری شمال آن افتاده و بخشی از آن شکسته شده است. بر اساس حجاری ها موجود بر روی سنگ تاریخ ساخت بنا و سازنده آن ذکر نشده است.

در شهرستان خوانسار صنایع دستی از قدمت و تنوع زیادی برخوردار است. قالی بافی، آهنگری، نجاری، کفش، گیوه، کوزه گری، سفال، خیاطی، قاش تراشی، چیت سازی، عصاری، تهیه شیرینی گز – از صنایع دستی این شهرستان محسوب می شوند. در زیر به برخی از هنرهای دستی مردم این شهرستان اشاره می شود. در گذشته به دلیل نبودن قاشق و چنگال فلزی، هنر قاشق تراشی اهمیت زیادی داشته است، ولی اندک اندک از اهمیت آن کاسته شده است.

در گذشته قاشق های بزرگی از چوب گلابی برای افشره خوری می ساختند، که ظریف بوده و چون دسته آن به شکل دست به کفه اش پیوند می یافته به قاشق دست دلبری سرشناس بوده است.در گذشته که صنعت نساجی ساده بوده، پارچه ها در گونه های قدک، متقال به رنگ سفید بافته می شد. برای بافت پارچه های رنگی و نقش دار، کارگاه های رنگرزی و چیت سازی، در نقاط گوناگون دایر بوده است. یکی از این محل ها، سرچیتگاه، در شهر خوانسار بوده و هم چنین بازار ویژه ای برای این هنر وجود داشته است

ارتباط با غذاهای سنتی اصفهان که تهیه اغلب این غذاها بسیار وقت‌گیر و سخت است و مهارت خاصی را می‌طلبد البته شاید دلیل اصلی این وقت‌گیر بودن استفاده از مواد اولیه بسیار در این غذاها و طبخ جداگانه و خاص آنهاست که به گفته کارشناسان بالطبع هرکدام از این غذاها دارای ارزش غذایی بسیار بالایی نیز هستند.

 تفکیک شهرستان‌های مختلف اصفهان با لباس‌ها و غذاهای محلی خاص

گلپایگان: گلپایگان شهری در استان اصفهان است که در فاصله 352 کیلومتری تهران و 156 کیلومتری شمال غربی اصفهان قرار دارد.

از معروف‌ترین غذاهای محلی این شهر می‌توان به آش ترخیه، آش رشته گندی، حلیم بادمجان، آبگوشت، کوفته، دلمه، شله زرد از جمله غذاهای بومی و محلی شهرستان گلپایگان اشاره کرد؛ همچنین از میان غذاهای این شهر نیز کباب سنتی آن شهرت ویژه دارد.

نطنز: از شهرهای تاریخی و مرکزی ایران است که در استان اصفهان و در میانه راه کاشان به اصفهان در دامنه کوهستان کرکس و در شمال غربی اردستان قرار دارد.

آش محلی جو، قلیه ماهی، کشک بادمجان، کوفته، شامی، کشک‌با و کاچی از جمله غذاهای محلی این شهرستان است.

در شهرستان نطنز لباس محلی روستای ابیانه که با قدمتی 1500ساله در 40 کیلومتری شمال غرب نطنز قرار دارد معروف است، اهالی این روستا به پوشیدن لباس محلی خود بسیار پایبند هستند.

نکته مهم در پوشاک ابیانه، استفاده از رنگ‌های روشن و برگرفته از طبیعت رنگارنگ منطقه است. در ابیانه زنان سیاه نمی‌پوشند، حتی در مراسم عزاداری نیز با لباس‌های رنگی محلی شرکت می‌کنند.

لباس محلی زنان ابیانه عبارت است از پیراهن، شلیته، یل، روسری، سربند، چادرشب، جوراب و پاپوش یا گیوه است.

مردان ابیانه‌ای نیز از پیراهن‌های مختلفی بنا به گرمی و سردی هوا استفاده می‌کنند که شامل موارد زیر است:

تُمون: شلوار مردان به رنگ مشکی بوده و دارای دو پاچه گشاد است که در قسمت پایین آن بر اساس مجرد یا متاهل بودن شخص استفاده‌کننده، با نخ مشکی تزئیناتی دوخته می‌شود (در صورت مجرد بودن گلدوزی‌هایی به شکل لوزی و در صورت متاهل بودن به صورت خط‌هایی صاف به دور پاچه‌ها دوخته می‌شود.

قبا: قبا یک روپوش پالتو مانند است که از پارچه‌های رنگی دوخته می‌شود و دو طرف آن دارای چاک است.

الخولق (ارخالق): ارخالق پوششی است که بیشتر مردانی که از لحاظ اجتماعی در طبقات بالاتری قرار داشتند آن را می‌پوشیدند. دلیل استفاده از این پوشش در این است که قبا در حالت بهتری بر روی بدن قرار می‌گیرد.

همچنین جلیقه، شال کمر و گیوه نیز از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده پوشاک مردان در ابیانه می‌باشد.

کاشان: شهری تاریخی است که در 200 کیلومتری مرکز استان اصفهان واقع شده است.

گوشت و لوبیا، آبگوشت لوبیا سفید، خورشت نخودآله، یتیمچه، چلو دیزی، جوجویی تاس کباب، شفته سماق، خورش کدو ترش، قیمه ریزه و کته معطر از معروف‌ترین غذاهای محلی این شهر است.

شهرضا: این شهرستان در 70 کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع شده است و آب و هوای آن نسبتاً گرم و خشک است.

پلوشیره، کوفته چی، آش جو، حلیم، دلمه، کشک و بادمجان، انواع کوفته و انواع آش از مهم‌ترین غذاهای محلی این شهر است.

آران و بیدگل: گوشت و لوبیای این شهر به دلیل نوع طبخ متفاوت با اصفهان و به ویژه به علت اینکه غذای نذری هیئت‌های در ایام سوگواری ماه محرم و صفر است در کشور شهرت خاصی دارد.

گوشت گوسفند ماده، لوبیا سفید، آب، پیاز، زردچوبه و نمک ترکیبات اصلی این غذا هستند.

شهرت دیگر این غذا به خاصیت آن است؛ به نظر می‌رسد در قدیم که آب آران و بیدگل به علت املاح زیادش منجر به سنگ کلیه در افراد می شده و مردم این شهر برای پیشگیری از سنگ کلیه این غذا را طبخ و مصرف می‌کرده‌اند.

نایین: این شهر در منطقه دشت کویر قرار گرفته است و آب و هوایی خشک و کویری دارد.

غذاهای بومی چون آش جو، آش گندم و نیز تولیدات محلی چون نان محلی و ماست چکیده (ماستینه) شهرت خاصی دارد.

نکته مهم اینکه در این خطه مردم به طریقی خاص نان را در تنور خشک می‌کنند که این نان به مدت طولانی قابل استفاده و از طعم دل انگیز خاصی برخوردار است.

در مناطق کوهستانی اطراف نایین با تخمیر شیر گوسفند و بز ماده‌ای مغذی به نام «کُمه» در پوست دباغی شده بز تهیه می‌شود که طعم این ماده شبیه برخی از پنیرهای فرانسوی با تندی خاص است.

پوشاک، لباس مردم نایین نیز همچون سایر شهرهاست اما برخی روستاها به ویژه مناطق شرقی نایین کشاورزان لباس سنتی قدیم بر تن می‌کنند؛ این پوشاک شامل پیراهن ساده سفید، بدون یقه و شلوار مشکی و ساده است.

سمیرم: این شهر که در جنوب استان اصفهان واقع است از قطب‌های توریستی استان است و قدمت آن به 700 سال قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد.

انواع آش محلی از جمله آش رشته، آش کارده، آش دوغ، انواع خورشت و سالاد و نان یوخه ترکی از غذاهای محلی این خطه است.

خوانسار: این شهرستان در فاصله حدود 150کیلومتری شمال‌غرب شهر اصفهان واقع شده‌ است.

از جمله غذاهای محلی معروف خوانسار، خورش هویج، کاله جوش، گُندی​پیشینه شکل‌گیری حیات فرهنگی و تمدنی استان اصفهان به‌عنوان بخشی از فلات تاریخی مرکزی ایران به بیش از ۱۰هزار سال قبل می‌رسد، با این وصف در جای‌جای این استان پهناور اقوام متعددی زندگی می‌کنند که به‌واسطه پیشینه تاریخی خود، دارای خرده‌فرهنگ‌های گوناگون و متنوعی هستند، لذا هرگونه تلاش در راستای حفظ این فرهنگ‌ها، گامی ارزشمند در حفاظت از میراث ناملموس نیاکان است.

شهرستان تاریخی خوانسار در دل سلسله جبال سترگ زاگرس و در محور شمال غرب استان اصفهان واقع‌شده است. در این میان باغشهر زیبا و تاریخی خوانسار در دره‌ای خوش آب‌وهوا و در دامنه‌های کوه‌های زاگرس واقع‌شده است. بر اساس برآوردهای دیرینه‌شناسان و مورخین، پیشینه حیات فرهنگی و تمدنی نیاکان در این دره زیبا به بیش از ۳ هزار سال قبل می‌رسد، لذا در این دره تاریخی در طول این دوران طولانی تمدن بزرگ و ارزشمند شکل‌گرفته که باعث شد در طول ادوار مختلف به‌ویژه در دوران اسلامی، خوانسار به یکی از مهم‌ترین نقاط بسط و گسترش تمدن اسلامی در غرب استان اصفهان تبدیل شود.

​در این شهرستان علاوه بر آداب‌ورسوم و آثار و جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی فراوان، مهارت پخت انواع غذاهای محلی نیز زبان زد بوده و می‌تواند یکی از جاذبه‌های اصلی این شهرستان آداب پخت و طبخ غذاهای ویژه آن باشد، لذا در این نوشتار به معرفی مهارت پخت «پتل پلوی خوانساری» که در فهرست آثار معنوی ملی نیز به ثبت رسیده است می‌پردازیم.

اگر به نمایشگاه‌های محلی و یا ملی با موضوع آئین‌ها و سنت‌های قدیمی اصفهان رفته باشید، حتماً یکی از غذاهایی که شمارا مجذوب خودکرده است، پتل پلوی خوانساری بود، البته این غذا در مناطق دیگر کشور عزیزمان ایران نیز به روش‌های دیگری طبخ می‌شود ولی پتل پلوی خوانساری که از گندم فرآوری شده درست می‌شود و از زمان‌های بسیار قدیم مورداستفاده مردم منطقه قرار می‌گرفته است طعم و عطر دیگری دارد.

همان‌طور که همگان می‌دانند، گندم از دیرباز عنصر اصلی در برنامه غذایی ایرانیان و به طبع مردم خوانسار بوده است، کاشت و برداشت گندم در شهرستان خوانسار، مانند سایر مناطق ایران، آداب خود را داشته است و به ابزار خاصی نیازمند بوده که نیاکان ما همانند دیگر ابتکارات و خلاقیت‌هایی که در مواجه با مشکلات از خود نشان می‌دادند، ابزارهای ویژه کاشت، داشت و برداشت گندم را نیز ساخته بودند.

مردم منطقه پس از برداشت و انبار کردن گندم، مقداری از آن را هم به پتله تبدیل می‌کردند. به‌نحوی‌که در انبارهای ذخیره گندم، همیشه گندم‌های جداشده برای پتل پلو در قسمتی جداگانه نگهداری می‌شده است. برای پخت پتل پلو ابتدا گندم را می‌کوبیدند تا پوست آن جدا شود، سپس آن را در شیر می‌پختند تا نرم شود. البته این نرم شدن نیازمند تجربه آشپزی دارد که در حال نرم کردن گندم با استفاده از شیر است، چون گندم حاصله نباید زیاد سخت باشد و نه اینکه زیاد نرم شده باشد.

بعد از نرم کردن گندم، آن را روی پشت‌بام در معرض نور خورشید قرار می‌دادند تا کامل خشک شود. آنگاه گندم خشک‌شده را در هاون می‌کوبیدند یا با دستاس خرد می‌کردند تا دونیم شود. این خرد کردن هم نیازمند تجربه و حوصله زیاد است، زیرا اندازه گندم‌ها نیز باید به‌اندازه نیم گندم باشد و اگر یک‌دانه گندم بیشتر از دونیم شود، کیفیت غذا پائین خواهد آمد.

به محصول به‌دست‌آمده پس از خرد کردن، پتله می‌گفتند که مقاومت بیشتری در برابر کپک و رطوبت دارد. به همین دلیل و با توجه به تجهیزات سردخانه‌ای که درگذشته بسیار ابتدایی بوده و اکثراً در دسترس نبوده است، پتله را می‌توانستند به‌راحتی ماه‌ها نگهداری کنند.

در زمان طبخ پتل پلو، پتله را با عدس، گردو و پیازداغ ترکیب می‌کنند و سپس به آن زردچوبه، روغن حیوانی و نمک را نیز اضافه و طبخ می‌کردند.

پس از طبخ محصول نهایی قهوه‌ای‌رنگ بوده و بهتر است همراه با پیازداغ و کشمش میل شود که مزه‌ای بسیار عالی و فراموش‌نشدنی را در ذهن انسان به‌جای می‌گذارد.

انسان امروزی که بیش از هر زمان دیگر درگیر مشکلات و فنّاوری شده است، خود را از زیبایی‌های دنیای اطراف خود محروم نموده، که یکی از این زیبایی‌ها، خوردن غذاهای محلی بدون افزودن هر ماده شیمیایی و کاملاً طبیعی است و پتل پلوی خوانساری یکی از این غذاهایی است که می‌تواند جایگزین غذاهای بی‌کیفیت امروزی باشد.

مهارت پخت این غذا به همت اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان خوانسار و همراهی عزیزانی که در پخت این غذا مهارت داشتند در فهرست آثار معنوی ایران به ثبت رسیده است.

* گزارش از مصطفی قانونی، مدیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان خوانسار

، تُفتال جوش، شله سبز، آبگوشت کشک، آش آلو، قیمه نساء، پِتِل پلو و آش لعابی است.

نکته مهم در ارتباط با غذاهای سنتی اصفهان این است که تهیه اغلب این غذاها بسیار وقت‌گیر و سخت است و مهارت خاصی را می‌طلبد؛ البته شاید دلیل اصلی این وقت‌گیر بودن استفاده از مواد اولیه بسیار در این غذاها و طبخ جداگانه و خاص آنهاست که به گفته کارشناسان بالطبع هرکدام از این غذاها دارای ارزش غذایی بسیار بالایی نیز هستند.

منبع: سایت حاشیه نیو