دهانه رحم کجاست؟

دهانه رحم، گردن رحم یا سرویکس، در اصل یک لوله و گذرگاهی است که واژن را به رحم متصل می‌کند. اندازه دهانه رحم نسبتا کوچک است و در حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر طول دارد. این بخش از دستگاه تناسلی زنان هنگام زایمان پهن می‌شود تا نوزاد بتواند به راحتی عبور کند. همچنین از دیگر وظایف سرویکس اجازه عبور به مایع قاعدگی و حرکت اسپرم به سمت رحم است.

گردن رحم یا همان سرویکس در برابر چندین بیماری همچون التهاب دهانه رحم مزمن، پولیپ، دیسپلازی و سرطان آسیب‌پذیر است. دهانه رحم نمی‌تواند به خوبی علائم و مشکلات مربوط به خودش را به‌درستی و در زمان کوتاه‌مدت نشان‌دهد. بنابراین برای تشخیص بیماری‌های مربوط به این بخش از دستگاه تناسلی زنان باید برای آزمایش پاپ اسمیر به یک متخصص زنان مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق بهترین دکتر زنان در شیراز با  ارتباط برقرار کنید تا اطلاعات بیشتری درباره سرویکس دریافت کنید و در صورت نیاز به مراجعه حضوری می‌توانید از بخش نوبت مطب، وقت ملاقات با متخصص دریافت کنید.

دهانه رحم کجاست؟ (سرویکس کجاست؟)

وظیفه تولید مثل را بر عهده دارد و زنان از طریق آن فرزندان خود را به دنیا می‌آورند. دستگاه تولید مثلی زنان شامل بخش‌هایی در خارج و داخل بدن است. بخش‌های مهم دستگاه تناسلی زنان شامل واژن، رحم، لوله‌های فالوپ، سرویکس یا دهانه رحم و تخمدان هاست.

همانطور که اشاره کردیم گردن رحم یکی از بخش‌های اصلی دستگاه تناسلی زنان است. سرویکس در پایین رحم قرار دارد و به شکل لوله‌ای (مشابه دونات) دیده می‌شود. سرویکس علی‌رغم اندازه کوچکش ساختار و آناتومی پیچیده‌ای دارد. در واقع دهانه رحم بین رحم و واژن قرار دارد. ممکن است دهانه رحم را بتوانید با انگشت خود احساس کنید. اگر اینکار را انجام دهید، متوجه خواهیدشد که بافت سرویکس در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند. برای اینکه واقعاً سرویکس خود را ببینید، باید از یک آینه و نور روشن استفاده کنید، اما همچنان ممکن است بر اساس طول واژن شما دیدن آن دشوار باشد.

دهانه باریک سرویکس OS نامیده می‌شود. در واقع دهانه رحم ۳ بخش اصلی دارد. این بخش‌های به شرح زیر هستند:

• پایین‌ترین قسمتی که در معاینه زنان از داخل واژن قابل مشاهده است، اکتوسرویکس نام دارد. مرکز اکتوسرویکس می‌تواند باز شود و گذرگاهی بین رحم و واژن ایجاد کند.
• بالاترین قسمت آندوسرویکس است که به آن کانال اندوسرویکال نیز می‌گویند. این بخش گذرگاهی بین اکتوسرویکس و رحم است.
• نقطه وسطی که در آن اندوسرویکس و اکتوسرویکس به هم می‌رسند منطقه تبدیل نامیده می‌شود.

عکس دهانه رحم سالم (سرویکس چیست؟)

سرویکس همان دهانه‌ی رحم است. یکی از اصلی‌ترین مواردی که تشخیص بیماری‌های دهانه‌ی رحم از طرف دکتر اهمیت دارد، ظاهر دهانه رحم سالم است. اگر می‌خواهید بدانید که یک دهانه رحم سالم چه شکلی است می‌توانید به تصویر بالا توجه کنید. دهانه‌ی رحم در یک دختر قبل از بلوغ او، به اندازه‌ی یک گوجه سبز کوچک است. زمانی که دختر به سن بلوغ می‌رسد تا قبل از زایمان و بارداری، یک دهانه‌ی رحم کوچک به اندازه‌ی لیمو دارد. زمانی که زن باردار می‌شود و زایمان طبیعی انجام می‌دهد، سوراخ دهانه‌ی رحم او به شکل یک خط می‌شود.

عملکرد و وظیفه دهانه رحم چیست؟

گردن رحم وظایف زیادی دارد و سلامت آن ضروری است، به همین دلیل است که انجام منظم پاپ اسمیر بسیار مهم است. این بخش از دستگاه تناسلی زنان به تسهیل بارداری، تمیز کردن واژن و رشد یک پلاک مخاطی در دوران بارداری کمک می‌کند. پلاگین مخاطی در نزدیک‌ترین نقطه به واژن قرار دارد و از ورود باکتری‌ها و عفونت جلوگیری می‌کند تا جنین ایمن باشد.

دهانه رحم بسیار کوچک است و فقط کمی منبسط می‌شود تا ترشحات، خون قاعدگی یا اسپرم از آن عبور کند. سرویکس دلیلی است که یک تامپون یا شی دیگری در بدن شما گم نمی‌شود. سرویکس فقط در طول زایمان بزرگ می‌شود.

دهانه رحم همچنین مسئول ایجاد ترشحات برای کمک به تمیز کردن واژن است. ترشحات که با نام مخاط سرویکس نیز شناخته می‌شود، در طول چرخه قاعدگی شما تغییر می‌کند.

دهانه رحم به اندازه کافی هوشمند است و به طور طبیعی موقعیت و قوام خود را در طول چرخه پریودی تغییر دهد. زمانی که در حال تخمک‌گذاری هستید و بدن شما یک تخمک آزاد می‌کند تا بارور شود، سرویکس شما در بالای بدن قرار گرفته و نرم است. در این زمان مخاط دهانه رحم شما نازک و لغزنده خواهدبود و به ورود اسپرم به رحم کمک می‌کند. نرمی گردن رحم و قرار گرفتن بالای آن در نزدیکی رحم نیز به هدایت اسپرم به تخمک‌ها برای لقاح کمک می‌کند. در سایر نقاط چرخه زمانی که تخمک‌گذاری ندارید، دهانه رحم در پایین بدن شما قرار می گیرد و کمی سفت‌تر است و بیشتر شبیه نوک بینی شما است.

مشکلات و بیماری‌های مختلفی می‌توانند سرویکس را تحت تاثیر قرار دهند و مانع از عملکرد صحیح آن شوند. در ادامه این اختلالات را بررسی خواهیم کرد.

علائم بیماری های دهانه رحم چیست؟

در صورت عدم قاعدگی برای چندین ماه بدون بارور بودن، باید به یک متخصص زنان مراجعه کنید. سایر علائم متداول بیماری‌های رحم عبارتند از:

• خونریزی واژینال
• بوی بد واژن
• ترشحات سبز رنگ واژن
• لکه‌بینی.

در چه صورت باید به متخصص زنان مراجعه کنیم؟

هر یک از علائم بالا را داشتید به دکتر متخصص زنان مراجعه کنید. علاوه بر این موارد در صورت داشتن خارش یا درد در ناحیه واژن باید به متخصص زنان مراجعه‌کنید، چرا که ممکن است دچار عفونت واژن شده‌باشید. می‌تواند مشکلات و عفونت‌های متعددی در دیگر نقاط دستگاه تناسلی مانند گردن رحم ایجاد کند، از این رو نباید عفونت واژن را نادیده گرفت.

متخصص زنان پزشکی است که در سلامت باروری زنان تخصص دارد. شما می‌توانید از طریق دکترتو در رابطه با مشکلات سرویکس با برترین متخصصان کشور به صورت تلفنی ارتباط برقرار کنید. همچنین در صورت نیاز به مراجعه حضوری می‌توانید نوبت مطب دریافت کنید.

۱. سرطان دهانه رحم (کنسر سرویکس)

یا سرطان سرویکس نوعی سرطان است که در دهانه رحم ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا بدون علامت است و در بیشتر موارد به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نسبت داده می‌شود که یک عفونت مقاربتی است. سرطان معمولا همراه با دیسپلازی گردن رحم یا نئوپلازی سرویکس، که تغییراتی در ویژگی‌های سلولی و بافت دهانه رحم است، ایجاد می‌شود. سالانه در ایالات متحده، حدود ۱۳۰۰۰ زن مبتلا به سرطان دهانه رحم تشخیص داده می‌شوند که تقریبا ۴۳۰۰ مورد به مرگ ختم می‌شود. بنابراین این بیماری بسیاری جدی است و باید برای تشخیص و درمان آن به سرعت اقدام کرد.

علائم سرطان دهانه رحم (علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم)

علایم سرطان دهانه رحم شامل موارد زیر هستند:

• خونریزی واژینال بین پریودها
• خونریزی قاعدگی که طولانی‌تر یا شدیدتر از حد معمول است
• درد در هنگام مقاربت
• خونریزی بعد از مقاربت
• درد لگن
• تغییر در ترشحات واژن مانند ترشح بیشتر یا ممکن است رنگ یا بوی قوی یا غیر معمول داشته‌باشد
• خونریزی واژن بعد از یائسگی

۲. زخم دهانه رحم

زخم گردن رحم یا مزمن که با نام فرسایش سرویکس نیز شناخته می‌شود اغلب در زنان سالخورده و زنانی که چندین بارداری را تجربه کرده‌اند، رخ می‌دهد. فرسایش دهانه رحم با زخم در پوشش داخلی سرویکس همراه با لکه‌های قرمز روشن یا صورتی مشخص می‌شود. زخم گردن رحم معمولا به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد اما برخی اوقات ممکن است نشان‌دهنده سرطان رحم باشد.

علائم زخم دهانه رحم

اگر دهانه‌ی رحم شما زخم باشد، با علائم متفاوتی مواجه می‌شوید. در ادامه به برخی از این علائم پرداخته‌ایم. اگر هر یک از این علائم را دارید برای معاینه به دکتر زنان و یا دکتر مامایی مراجعه کنید:

• در صورتیکه احساس سوزش و درد هنگام نزدیکی می‌کنید.
• اگر لکه بینی دارید.
• افرادی که به زخم دهانه‌ی رحم مبتلا هستند، بعد از نزدیکی لکه بینی دارند.
• در صورتیکه احساس درد زیر شکم دارید.
• اگر ترشح غیرعادی دارید.

بهترین پماد برای زخم دهانه رحم

برای انتخاب پمادهای داخلی، باید به دکتر زنان مراجعه کنید تا نوع زخم شما مشخص شود. در صورتیکه شما عفونت داشته‌باشید (که معمولا زخم‌ها به علت عفونت سرویسیت ایجاد می‌شوند)، باید پماد مخصوص را استفاده کنید. مثلا اگر دهانه‌ی رحم شما به قارچ مبتلا شده‌باشد، پماد کلوتریمازول می‌تواند موثر باشد. اگر عفونت دهانه‌ی رحم شما و زخم ایجاد شده، در اثر باکتری باشد، می‌توان از ژل مترونیدازول کمک گرفت.

عکس زخم دهانه رحم

اگر می‌خواهید بدانید که دهانه‌ی رحم زخم چه شکل و قیافه‌ای دارد، به تصویر زیر دقت کنید.

علت زخم دهانه رحم

زخم دهانه رحم هم می‌تواند به علت کاهش هورمون‌های استروژن و پروژسترون، مثلا در زمان یائسگی پیش بیاید و هم می‌تواند ناشی از عفونت و التهاب باشد.

درمان زخم دهانه رحم

برای درمان زخم دهانه رحم از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:

• از پماد استروژن برای زخم‌های ناشی از یائسگی استفاده می‌شود.
• پماد مترونیدازول برای بیماری عفونت رحم ناشی از باکتری است.
• پماد کلوتریمازول برای زخم ناشی از عفونت‌های قارچی است.
• گاهی از کرایو برای برداشت زخم استفاده می‌شود.

۳. عفونت دهانه رحم، التهاب دهانه رحم یا سرویسیت

سرویسیت یا همان التهاب و عفونت دهانه رحم در اغلب اوقات بر اثر یک عفونت مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد می‌شود، اما ممکن است برخی از علل غیرعفونی نیز باعث ایجاد آن شوند. این اختلال همیشه علائم ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است علائمی همچون خونریزی، درد در حین رابطه جنسی و ترشحات واژن ایجاد کند. سرویسیت معمولا نیازی به درمان تهاجمی ندارد و با دارو رفع می‌شود.

علائم عفونت سرویکس

• ترشحات خاکستری، سفید یا زرد رنگ واژن، که در این صورت به این بیماری سرویسیت مخاطی چرکی گفته‌می‌شود.
• خونریزی واژینال بین دوره‌های قاعدگی یا بعد از رابطه جنسی
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد در هنگام ادرار
• تکرر ادرار
• سنگینی یا درد لگن
• تحریک فرج.

بسیاری از عفونت‌ها مانند عفونت‌های مقاربتی یا عفونت دیگر بخش‌های دستگاه تناسلی ممکن است باعث التهاب و عفونت گردن رحم شود.

۴. فیبروم دهانه رحم

توده‌های غیرسرطانی رحم هستند که اغلب در سال‌های باروری ظاهر می‌شوند. این تومورهای خوش‌خیم تا حدی از بافت عضلانی تشکیل شده‌اند و به‌ندرت در گردن رحم نیز ظاهر می‌شوند. در اغلب اوقات فیبرو‌م‌های دهانه رحم همراه با فیبروم قسمت بالایی رحم ظاهر می‌شوند. فیبروم‌های بزرگ سرویکس ممکن است تا حدی مجاری ادراری را مسدود کنند و باعث درد شوند.