هشدار نسبت به نبود داروهای بیماران پیوند کبد/ «فیبرینوژن» و «بازیلیکسیمب» موجود نیست
برخی بیماران داروی مورد نیاز خود را از کشور‌های همسایه با هزینه گزاف تهیه می‌کنند
«علی جعفریان» رییس تیم پیوند کبد بیمارستان امام خمینی در گفتگو با ایلنا با بیان اینکه امروزه دارو و تجهیزات پزشکی، چالش مهمی در حوزه پزشکی است، گفت: به دلیل تحریم‌ها و همچنین از نظر تامین منابع مالی مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. هر چند وقت، یک یا چند دارو کمیاب می‌شود؛ حتی داروی ایرانی که قبلا در کشور تولید می‌شد، اکنون به دلیل نبود مواد اولیه با مشکل تولید مواجه شده است. یکی از داروهای مهم و کاربردی در بخش پیوند «فیبرینوژن» است و متاسفانه از چندین ماه پیش موجودی نداشتیم و این مسئله به قیمت جان بیمار تمام می‌شود، چون اگر یک بیمار کبدی مشکل انعقادی داشته باشد و داروی فیبرینوژن در اختیار نداشته باشیم، خطر مرگ خواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه داروی فیبرینوژن، جایگزین مناسب و موثری ندارد، گفت: داروی دیگر بازیلیکسیمب است که در بیماران پیوند کبد که نارسایی کلیه دارند کاربرد دارد. در راستای تامین این داروی مهم بار‌ها با سازمان دارو و غذا مکاتبه شده، اما متاسفانه هنوز پاسخی دریافت نکرده ایم، این در حالی است که مسئولان این موضوع حیاتی که با جان انسان‌ها گره خورده است را باید مهم قلمداد کنند و در اولویت بگذارند.
رییس تیم پیوند کبد بیمارستان امام خمینی افزود: متاسفانه ده سال است که نتوانستیم این دارو را در ایران تهیه کنیم و همیشه هم بهانه‌ای وجود دارد. این دارو با فناوری بالا تولید می‌شود و شاید تولید داخلی آن در ایران صرفه اقتصادی ندارد، چون حجم بالایی در کشور نیاز نداریم. گاهی اوقات متعاقب پیوند کبد به دلیل مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، کلیه‌ها نارسا می‌شود و کار به دیالیز و حتی مرگ می‌انجامد و اگر این دارو قبل از پیوند مصرف شود جلوی مرگ را خواهد گرفت.
جعفریان درباره امکان تهیه دارو از کشور‌های همسایه گفت: زمانی که انسان‌ها، جان عزیزان خود را در خطر ببینند، با جان و دل برای درمان او دست به تلاش می‌زنند و گاهی داروی مورد نیاز را از کشور‌های همسایه با هزینه گزاف تهیه می‌کنند، به طور نمونه بیماری بوده است که خانواده او توانستند، این دارو را از کشور ترکیه با قیمت ۶۰ میلیون تومان تهیه کند. در اینجا موضوعی که مطرح می‌شود، این است که همه‌ی بیماران از شرایط یکسانی برخوردار نیستند و توانایی مالی کافی برای خرید این دارو را از کشور‌های دیگر ندارند، در این شرایط جان بیمار به خطر می‌افتد.
وی خاطرنشان کرد: اگر تجهیزات پزشکی مورد استفاده، خراب شود، الان من نمی‌دانم می‌توانیم مجدد تعمیر یا جایگزین آن را خریداری کنیم! یک دستگاه “اکارتور” داریم که برای باز کردن قفسه سینه جهت انجام پیوند کاربرد دارد و چندین سال پیش با قیمت یکصد بیست هزار دلار برای بیمارستان خریداری کردیم. این وسیله تا پنج سال پیش با همین قیمت در ایران موجود بود، ولی الان هرچه پیگیر آن هستیم پیدا نمی‌شود.
رییس تیم پیوند کبد بیمارستان امام خمینی ادامه داد: اگر دستگاه “ام. آر. آی” بیمارستان خراب شود با این تعرفه‌ها و مبالغ دریافتی، امکان تعمیر دشوار و خرید مجدد یا جایگزینی مقدور نخواهد بود. این دستگاه بعد از پنج شش سال استفاده، خراب خواهد شد و باید جایگزین شود؛ سوال من این است آیا در هنگام تعیین تعرفه‌ها چنین نکته‌ای مورد توجه قرار گرفته است؟ بی شک این تعرفه‌ها پوشش نمی‌دهد.
زمان انتظار برای پیوند کبد ۳ تا ۶ ماه است
جعفریان درباره صف انتظار پیوند کبد و در پاسخ به این سوال که آیا در این خصوص اولویت بندی وجود دارد؟ گفت: در حال حاضر، زمان انتظار برای پیوند کبد ۳ تا ۶ ماه است و بیمارانی که شرایط جسمی بدتری دارند، در اولویت عمل جراحی پیوند هستند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه گاهی ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد که کبد فرد تخریب شود و این روند در هر فرد متفاوت است، افزود: تعداد قابل توجهی از موارد نیاز به پیوند کبد، قابل پیشگیری است. رژیم غذایی ناسالم و فعالیت فیزیکی کم، شیوه مناسب زندگی نیست و خطر امراض قلب و عروق و کبد چرب را بالا میبرد که عارضه بسیار خطرناکی است و البته روند ایجاد آن مزمن و طولانی خواهد بود.
وی تصریح کرد: کبد عضو مقاومی است و شاید سالیان سال به سمت تخریب پیش نرود، اما فردی که کبد چرب دارد، طی دراز مدت در معرض تخریب کبد است و بالارفتن آنزیم‌های کبدی «علامت مهم و زنگ خطر» برای این بیماری محسوب می‌شود.
آیا امکان پیوند کبد از دهنده زنده وجود دارد؟
جعفریان در خصوص پیوند کبد از دهنده زنده گفت: امکان چنین پیوندی برای کودکان وجود دارد و اغلب از والدین کبد دریافت می‌کنند، اما برای افراد بزرگسال نیازمند پیوند عموما از دهنده مرگ مغزی استفاده می‌شود.
رییس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه در پاسخ به سوالی درباره سن بیماران درگیر کبد چرب گفت: شاخص سن در درگیری این بیماری مطرح نیست، چرا که عامل اصلی در بیماری کبد چرب به تغذیه نادرست و نداشتن فعالیت فیزیکی برمی‌گردد.
وی با اشاره به مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری کبد گفت: مهم‌ترین دلیل که بیماران کبد پیش از دچار شدن و رسیدن به این مرحله بحرانی اگر با آن آشنا بودند حتما دچار این بیماری سخت نمی‌شدند. از دلایل مهم که می‌توان گفت تغذیه ناسالم و رژیم‌های نادرست است. کبد چرب انتهای مسیر چاقی است و احتمال این بیماری در افراد چاق و مبتلا به دیابت بیشتر خواهد بود.
فقدان انگیزه برای گرایش به رشته‌های پزشکی
وی در ادامه با اشاره به فقدان انگیزه برای گرایش به رشته‌های پزشکی گفت: رشته‌های رزیدنتی چرا باید ظرفیت خالی داشته باشند؛ یک زمانی رقابت‌ها فوق العاده سخت و دشوار بود، ولی الان برخی رشته‌ها فاقد متقاضی است! تخصص‌های اطفال، طب داخلی، طب اورژانس و بیهوشی در بعضی سال‌های اخیر اصلا متقاضی نداشته است. وقتی طب اورژانس متقاضی ندارد در اصل آینده این رشته تعطیل است و افزایش ظرفیت پذیرش معنایی ندارد. در رشته‌های جراحی عمومی، نورولوژی (مغز و اعصاب)، کاردیولوژی (قلب و عروق) که از رشته‌های پر طرفدار است، امسال ظرفیت خالی داشتیم و متقاضی وجود نداشت.
او تاکید کرد: چالش جذب نیروی انسانی است و با این نسل جدیدی که داریم چالش‌ها عمیق‌تر خواهد شد. الان فلوشیپ جراحی عروق در دانشگاه‌های کشور با ظرفیت خالی روبرو شده و تمایلی به تحصیل در این رشته وجود ندارد! یعنی کشور به جراح عروق احتیاج ندارد؟ این رشته پر دردسر و پر زحمت با اورژانس زیاد، ولی با درآمد پایین است، چرا و با چه انگیزه یک پزشک باید به این رشته ورود کند، بجای آن با مدرک پزشکی عمومی خود به جراحی و مداخلات زیبایی گرایش پیدا می‌کند، چون بدون دغدغه و دردسر درآمد خوبی خواهد داشت. تا زمانی که هر چیزی در جایگاه خود قرار نگیرد، امکان مقابله و برخورد با رفتار‌های غیر عرف و نا معمول در این حوزه برقرار نخواهد شد. راهی بجز تبعیت از مسیری که همه دنیا در آن قرار گرفتند و موفق شدن وجود ندارد.