بفرمایید یک بشقاب دیپلماسی – آپارات نیوز

به گزارش آپارات نیوز سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران که به تازگی به مصر سفر کرده است از تجربه خود درباره حضور در یک رستوران در قاهره و امتحان کردن یک غذای مصری در شبکه ایکس نوشته است: «در سفر به مصر به اتفاق همراهان به رستوران مردمی ابوطارق در وسط شهر قاهره رفتیم و غذای مشهور مصری «کشری» خوردیم. غذای بسیار خوش طعم و دلپذیری است که بدون استفاده از مواد گوشتی تهیه می شود. امتحان [کردن] آن را به دوستداران غذاهای عربی جدا توصیه می کنم.  

عراقچی این متن کوتاه را با این جمله ظاهراً ساده اما پرمعنا که «جای یک رستوران مصری در تهران خالی است» به پایان برده است.

عکس های حضور عراقچی در رستورانی وسط قاهره در برخی رسانه های عربی نیز بازتاب داشته است آن هم در شرایطی که روابط ایران و مصر بیش از چهار دهه است قطع شده هرچند سال گذشته تلاش های بی سرانجامی بین بخش خصوصی گردشگری دو کشور برای ازسرگیری رابطه شد اما رفت وآمد بین دو کشور هنوز برقرار نیست. از طرف دیگر مصر زیر سایه جنگ در سرزمین های اشغالی قرار گرفته است و این پرسش ایجاد می شود که غذا خوردن وزیر امور خارجه ایران در رستورانی در قلب قاهره و تبلیغ خوراک معروف مصری ها و دعوت برای ایجاد رستوران مصری در تهران در وضع موجود چه معنا دارد؟

غذا از زمان پیدایش نهاد دیپلماسی و دولت ـ ملت مدرن در قرن هفدهم میلادی عنصری حائز اهمیت در دیپلماسی بوده است؛ نمادی ملموس که به ایجاد تصویری مثبت در جامعه بین المللی کمک می کند و از نظر ایدئولوژیک برای رفع تنش ها استفاده می شود و مفهوم آن «قدرت نرم» است. مفهوم قدرت نرم شامل مجموعه ای از عوامل و ابزار عمدتاً غیرملموس مانند جذابیت تأثیر تصویر یا ایدئولوژی است که هدف نهایی آن ایجاد قابلیت جذابیت اثرگذاری و اقناع غیرنظامی است.

دیپلماسی غذایی (Gastrodiplomacy) اگرچه مفهومی قدیمی است اما در دوران اخیر واژه های دیگری برای آن در نظر گرفته شده است. پل راکوور (Paul Rockower) دیپلماسی غذایی را فتح قلب ها و ذهن ها از طریق اشتها می داند. در واقع دیپلماسی غذایی که به آن دیپلماسی آشپزی (Culinary diplomacy) و سیاست غذایی (Politics of food) نیز گفته می شود که نوعی از دیپلماسی عمومی است که در آن غذا به عنوان ابزاری برای تفاهم میان فرهنگی و به امید بهبود تعاملات و همکاری ها در سطحی بالاتر که همان سطح دولت – دولت است (به نسبت سطح دولت – عامه) مورداستفاده قرار می گیرد.

امروزه حتی غذا به عنوان متغیری برای تأثیرگذاری انتقال فرهنگ هویت و پیام هایی که بیانگر دوستی یا دشمنی است استفاده می شود.

تعداد فزاینده ابتکارات دیپلماسی غذا نشان می دهد که ارزش غذا در روابط دیپلماتیک برای بسیاری از دولت ها فراتر از مزیت آن در پذیرایی از مهمانان خارجی آشکار شده است و برخی کشورها از جمله کره جنوبی ژاپن و پرو سال هاست با راه اندازی کمپین هایی به آن جنبه گردشگری نیز بخشیده اند و برخی کشورها نیز سالانه هزینه زیادی برای برگزاری جشنواره ها و کمپین های غذا در کشورهای دیگر صرف می کنند تا به شکلی غیرمستقیم سفر به کشور خود را تبلیغ کنند.

«دیپلماسی غذا» که روی عنصر جذاب غذا و خوراک انگشت گذاشته و به یکی از مهم ترین مسائل در صنعت گردشگری تبدیل شده است همچنین می تواند به ایجاد حس وحدت و غرور ملی در مورد غذا در داخل کشورهایی که با درگیری هایی مواجهند کمک کند و به دوران خوب گذشته قبل از مدرنیته و جهانی سازی بازگرداند مانند کره جنوبی که با راه اندازی کمپینی برای «کیمچی» و پذیرایی مقامات دیپلماتیک کشورها با آن چنین مسیری را در پیش گرفت.

غذا در طول تاریخ نقش مهمی در برخوردهای رسمی مذاکرات و تبادلات فرهنگی بین ملت ها داشته است. وینستون چرچیل نخست وزیر بریتانیا «دیپلماسی رومیزی» را ابزاری مرکزی برای قدرت نمایی و نفوذ در بحث و تصمیم گیری های بین المللی می دانست. شام ریچارد نیکسون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۷۲ با ژو انلای نخست وزیر چین که طی آن رئیس جمهور ایالات متحده به طرز ماهرانه ای با چاپستیک غذا خورد (مهارتی نادر در میان غربی ها در آن زمان) به اندازه دیپلماسی بسیار معروف تر پینگ پنگ در برقراری روابط بین ایالات متحده آمریکا و چین مهم بود.

این استراتژی بارها از سوی مقامات عالی کشورها و البته سفرای خارجی در کشور محل ماموریت شان به کار گرفته شده و قدرت نرم آن قلب ها و ذهن ها را تحت تاثیر قرار داده است. استچاپل سوکول جامعه شناس می گوید: «مردم ممکن است نتوانند چیزهای زیادی در مورد تاریخ خود به شما بگویند اما می دانند غذایشان چیست.» در واقع باید به دیپلماسی غذا و به طور کلی غذا به عنوان پلی برای ارتباط با مردم نگاه کرد؛ صحنه ای که در ایران همچنان خالی است و بسیاری از کشورها از آن نه فقط به عنوان استراتژی سیاسی بهره می برند بلکه آن را به یک جاذبه گردشگری تبدیل کرده اند.

منابع:

ForeignPolicy

 Theparliamentmagazine

مقاله نگاه دولت به تقویت دیپلماسی غذایی/ فرزاد درگاهی

دپارتمان دیپلماسی غذایی ـ اندیشکده سیاست گذاری غذایی

انتهای پیام