تغییرات مادر و جنین در ماه دوم بارداری
ماه دوم بارداری | بایدها و نبایدهای ماه دوم بارداری
در ماه دوم بارداری معمولا تفاوت زیادی را نسبت به ماه اول بارداری احساس نمی‌کنید. اما بهتر است بدانید که در این ماه تغییرات زیادی در رشد و تکامل جنین دو ماهه و جفت اتفاق می‌افتد و بدن شما نیز دچار تحولاتی می‌شود. در این مقاله قصد داریم درباره شایع‌ترین علائم ماه دوم بارداری صحبت کنیم و به شما بگوییم که آیا تشخیص جنسیت جنین در ماه دوم بارداری امکان پذیر هست یا نه.
همچنین درباره باید و نبایدهای ماه دوم بارداری به طور مفصل توضیح خواهیم داد و به شما خواهیم گفت که مصرف چه غذاهایی برای ماه دوم بارداری توصیه می‌شود و آیا آنطور که بعضی تصور میکنند علائم بارداری پسر در هفته 7 با علائم بارداری دختر متفاوت است، آیا تغذیه ماه دوم بارداری برای پسر شدن یا دختر شدن جنین تاثیری دارد یا خیر.
رشد جنین در دومین ماه بارداری چگونه است؟
در ماه دوم بارداری به تدریج در بدن کودک شما یک بینی، دهان و گوش کوچک تشکیل می‌شود. در این ماه پلک ها تشکیل شده‌اند که تقریبا تا اواخر سه ماهه دوم بارداری پلکها متصل به هم باقی می مانند؛ چون چشمها اگرچه شروع به تشکیل کرده‌اند، اما هنوز تکامل نیافته‌اند. یکی دیگر از پیشرفت های مهم در ماه دوم بارداری این است که ریه‌های جنین شما با کمک لوله‌های تنفسی، به گلو وصل می‌شوند.
اگرچه ریه و قلب کودک هنوز نیاز به تکامل بیشتر دارند، اما قلب کودکتان در این ماه حدود 105 ضربان در هر دقیقه دارد؛ عالی است مگر نه؟ قلب جنین در ماه دوم بارداری دو حفره دارد. کبد، سیستم عصبی، ریه‌ها، معده و لوزالمعده کودکتان در این ماه به طور قابل توجهی تکامل می‌یابد. دستگاه تناسلی کودکتان شروع به تکامل می‌کند، اما هنوز کامل نیست. به همین دلیل تشخیص جنسیت جنین در ماه دوم بارداری میسر نیست. ستون فقرات و کلیه‌ها شروع به شکل‌گیری میکنند. عضلات اولیه که اجازه حرکت جنین را می‌دهند، در این ماه شکل می‌گیرد. اندام های حسی که شامل گوش، عصب بینایی، زبان و نوک بینی می‌شود نیز، در حال پیشرفت هستند.
کیسه آمنیوتیک اکنون تکامل یافته و پر از مایع آمنیوتیک شده است. کار مهم این کیسه این است که از هم اکنون تا زمان تولد، از جنین دلبند شما محافظت کند. دست و پای کودک نیز در ماه دوم بارداری تکامل پیدا می‌کند. در ماه دوم بارداری طول جنین شما می‌تواند تقریباً در حدود 1.3 تا 3 سانتی متر باشد، تقریبا اندازه یک تمشک! همچنین وزن جنین در ماه دوم بارداری کمتر از 28 گرم می‌باشد. در پایان هفته هشتم بارداری یک نقطه عطف در تکامل جنین اتفاق می افتد. درواقع از این زمان است که از نظر پزشکی به موجود دوست داشتنی داخل شکم شما، جنین گفته می‌شود.
تغییرات بدن مادر در ماه دوم بارداری
تغییر سایز سینه ها
انتظار نداشته باشید که شکم شما در ماه دوم بارداری تغییر خاصی کرده باشد. در این مرحله ، معمولا بدن شما تفاوتی با قبل از بارداری ندارد. تنها تغییر محسوسی که معمولا در این ماه مشاهده می‌کنید این است که سینه علاوه بر اینکه حساس و دردناک می‌شوند، پرتر و حجیمتر به نظر می‌رسند. اگر وزن قبل از بارداری در محدوده BMI نرمال باشد، معمولا انتظار می رود که اضافه وزن در روند چیزی در حدود 11.3 تا 15.8 کیلوگرم باشد. معمولا حدود یک کیلوگرم از این اضافه وزن، مربوطه به سینه های شما می‌شود! پس باید انتظار حجیم و سنگین‌تر شدن سینه‌هایتان را در دوران بارداری داشته باشید.
ابتلای بیشتر به عفونت‌ها
به دلیل تغییرات زیادی که در بدنتان رخ می‌دهد و سرکوب نسبی سیستم ایمنی شما برای مقابله با سقط جنین، ممکن است بیشتر دچار خارجی شوید. این موضوع تا حدودی طبیعی است، اما اگر این موضوع شما را نگران کرد با پزشکتان مشورت کنید.
ترشحات واژن
ممکن است سفیدرنگ و ضخیمی شوند. این ترشحات ممکن است بوی غیر معمول یا عجیبی داشته باشند، اما این تغییرات طبیعی است.
تغییرات پوست
پوست شما معمولا به دلیل تغییراتی که در سطح هورمونهای بدن رخ می‌دهد، تغییر می‌کند. ممکن است شما دچار آکنه یا لکهای پوستی شوید. همچنین ممکن است برخی دیگر از خانم‌ها تا اواخر ماه دوم بارداری از پوستی شفاف برخوردار باشند، حالتی که به آن درخشش بارداری می گویند.
واریس بارداری
در بارداری به دنبال تغییرات سطح هورمونی، حجم خون درون رگهایتان افزایش می‌یابد. این باعث می‌شود که رگها متورم و قابل رویت شوند. رگها به صورت قرمز یا آبی و با ظاهری پیچ خورده ظاهر می‌شوند که به این شرایط، رگ های واریسی گفته می‌شود. افزایش زمان استراحت در ماه دوم بارداری می‌تواند از بروز این عارضه تا حد زیادی جلوگیری کند.
تورم اندام‌ها
ممکن است به دلیل افزایش خون رسانی، به ویژه در اندامهای انتهایی بدن نظیر پاها و دستها، تورم را تجربه کنید.
درد و گرفتگی رحم
هرچه ماههای بارداری جلوتر می رود و رشد کودک بیشتر می‌شود، رحم شروع به ایجاد فضای بیشتری برای کودک می‌کند. این باعث ایجاد تنش و درد در رحم می‌شود و ممکن است شما در ناحیه شکم دچار گرفتگی و ناراحتی شوید. علت درد زیر شکم در ماه دوم بارداری نیز همین موضوع است.
اقدامات پزشکی و آزمایشات لازم
پزشک متخصص زنان و زایمان در ماه دوم بارداری اقدامات زیر را در مورد شما انجام خواهد داد:
- اگر این اولین بازدید شما باشد، معاینه داخلی لگن و پاپ اسمیر (برای تشخیص عفونت‌های واژن) انجام خواهد شد.
- میزان افزایش وزن و فشار خون شما اندازه گیری و کنترل می‌شود.
- یک معاینه کامل از بدن شما انجام می‌شود شامل معاینه گوش و حلق و بینی، دندانپزشکی، تیروئید یا سایر مشکلات. همچنین پزشکتان شما را از نظر وجود مشکلاتی مثل ورم و واریس نیز بررسی می‌کند.
- آزمایش ادرار برای ارزیابی مشکلات احتمالی انجام می‌شود. با انجام وجود قندها به عنوان نشانه‌ای از دیابت و پروتئین به عنوان نشانه عفونت کلیه و فشار خون بالا، در نظر گرفته می‌شود.
- باید یک آزمایش خون نیز بدهید تا سطح آهن و هموگلوبین خونتان برای تشخیص کم خونی تعیین شود و گروه خونی و فاکتور Rh خون شما مشخص شود. همچنین آزمایش خون برای بررسی وجود بیماریهای عفونی مانند هپاتیت B و HIV و ایمنی نسبت به آبله مرغان و سرخچه لازم است. در صورتی که پزشک نیاز به بررسی اختلالات ژنتیکی مانند کم خونی داسی شکل یا تالاسمی را احساس کند، آزمایش ژنتیک نیز از طریق نمونه خون شما درخواست می‌شود.
شما می‌توانید در این جلسه بدون رودربایستی در مورد هرگونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید و سؤالات خود را بپرسید. این کار تا حد زیادی استرس شما را کم خواهد کرد و دید شما را نسبت به اتفاقاتی که در انتظارتان هستند، باز می‌کند.
بایدها و نبایدهای ماه دوم بارداری
در اینجا به نکاتی اشاره شده است که باید در طول ماه دوم بارداری به خاطر داشته باشید:
- بیشتر استراحت کنید؛ زیرا هم برای شما و هم برای کودک بسیار مهم است.
- آب زیادی بنوشید تا بخشهای مختلف بدنتان به خوبی آبرسانی شود.
- مصرف مکملهای فولیک اسید و ویتامین را طبق دستور پزشک متخصص زنان شروع کنید. آن‌ها برای رشد کودک شما ضروری هستند و از نقایص مادرزادی پیشگیری میکنند.
- از یک رژیم غذایی سالم مطابق دستور پزشک یا متخصص تغذیه خود، پیروی کنید. رژیم غذایی سالم و متعادل علاوه بر حفظ سلامتی شما و جنین، بعد از بارداری به کاهش سریع اضافه وزن بارداری شما کمک می‌کند.
- میوه و سبزیجات را به طور کامل بشویید و در صورت لزوم پوست آن‌ها را بگیرید تا از مصرف تصادفی سموم دفع آفات پیشگیری کنید.
- وعده های غذایی کوچک و در دفعات بیشتر استفاده کنید. این کار به هضم بهتر و سریعتر غذا کمک می‌کند. در این شرایط هم کودکتان بهتر تغذیه می‌شود و هم خودتان دچار مشکلات گوارشی بارداری نظیر سوزش سر دل و تهوع بارداری نمی‌شوید.
- از آنجایی که سینه‌های شما به تدریج سنگین‌تر می‌شوند، برای پیشگیری از افتادگی سینه‌ها از سینه‌بندهای محافظتی استفاده کنید.
- هر روز حداقل 20 دقیقه پیاده‌روی کنید و خود را فعال نگه دارید.
- سیگار را ترک کنید و از مصرف الکل خودداری کنید.
- شکم خود را خالی نگذارید؛ زیرا باعث تشکیل گاز شکم می‌شود و حالت تهوع ایجاد می‌کند.
- از خوردن غذاهای چرب و فاقد ارزش غذایی خودداری کنید؛ زیرا باعث افزایش وزن ناخواسته می‌شود و می‌تواند برای شما و جنین مضر باشد.
- مصرف کافئین را کاهش دهید؛ زیرا باعث سوزش سر دل ، بی‌خوابی و اضطراب می‌شود.
- بدون مشورت با پزشک خود هیچگونه مسکن یا آنتی بیوتیک مصرف نکنید.
- سعی کنید استرس را از خود دور کنید. می‌توانید در کلاس‌های یوگا یا مدیتیشن ثبت نام کنید.
- از لباس‌های تنگ که فضای تنفس را در بدن محدود می‌کند، استفاده نکنید.
- از سفر در مسافتهای طولانی خودداری کنید، زیرا فشار غیرضروری به بدن وارد می‌شود.
- از حمام داغ و سونا خودداری کنید؛ زیرا درجه حرارت بالا بر رشد جنین تأثیر منفی می‌گذارد.
- اجسام سنگین بلند نکنید و زیاد خم نشوید؛ زیرا این شرایط به کودک در حال رشد فشار می‌آورد.
نکات تغذیه ای مهم در ماه دوم بارداری کدامند؟
دانستن اینکه چه غذاهایی برای ماه دوم بارداری لازم است، اهمیت زیادی دارد. شما باید برای رشد سالم جنین از یک رژیم غذایی متعادل همراه با مواد مغذی ضروری پیروی کنید. تغذیه مناسب همچنین به شما کمک می‌کند تا با تغییرات زیادی که در دوران بارداری در بدن شما اتفاق می افتد، مقابله کنید.
- معمولاً در دوران بارداری روزانه باید فقط حدود 300 کالری اضافی به رژیم غذایی خود اضافه کنید، اما این مقدار ممکن است در ماههای آخر بارداری بنا بر صلاحدید پزشک زنان، افزایش یابد.
- از همه گروههای غذایی شامل کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده کنید تا از کمبودهای غذایی و خستگی جلوگیری کنید.
- میوه و سبزیجات تازه زیادی مصرف کنید. هر روز حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات میل کنید. برخی می‌پرسند که ماه دوم بارداری چه میوه ای بخوریم ؛ پاسخ این است که شما می‌توانید از همه انواع میوه‌ها، بر حسب تمایل خودتان استفاده کنید. فقط حواستان باشد که آن‌ها را قبل از مصرف به خوبی بشویید تا از عفونت های باکتریایی و ویروسی جلوگیری کنید.
- از منابع اسیدفولیک مانند سبزیجات دارای برگ سبز، میوه و تخم مرغ استفاده کنید تا از نقایص جنینی پیشگیری کنید.
- برای دوری از مشکلات گوارشی، غذاهای سرشار از فیبر مانند غلات سبوس دار، میوه های خشک و آجیل بخورید.
- آب کافی بنوشید. زنان باردار باید روزانه حداقل دو تا سه لیتر آب بنوشند.
- مصرف غذاهایی مانند اسفناج، چغندر، شنبلیله، میوه های خشک، مرغ و ماهی در ماه دوم بارداری منابع خوبی برای تامین آهن بدنتان هستند. آهن برای تولید خون در بدن ضروری است.
- از مصرف غذاهای فراوری شده گوشتی نظیر سوسیس و کالباس و تخم مرغ خام یا نیمه پخته اجتناب کنید. همچنین اگر قصد مصرف ماهی در ماه دوم بارداری را دارید، حواستان باشد که از مصرف ماهی‌های حاوی جیوه خودداری کنید.
- از خوردن چای یا قهوه بیش از حد خودداری کنید؛ زیرا مصرف زیاد کافئین مضر است.
- از خوردن غذاهای خیلی تند، اسیدی و چرب تا خودداری کنید؛ زیرا بروز مشکلاتی چون سوء هاضمه و سوزش سردل را افزایش می‌دهد.