مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان در گلخانه چیست؟
داشتن یک گلخانه زیبا، تمیز و پر از محصول، مستلزم رعایت نکات کلیدی بسیار زیادی است. گیاهان مختلف برای رشد کردن در محیط‌های گلخانه‌ای، نیازمندی‌های متفاوتی دارند.یکی از مهمترین نکاتی که برای رشد و پرورش این گیاهان باید مورد توجه قرار گرفته و بهینه سازی شود، برخورداری آنها از نور و گرمای کافی و متناسب با ساختار و گونه این گیاهان است.
جهت فراهم کردن نور و گرمای کافی برای گیاهان مختلف، از توری سایبان در گلخانه ها استفاده میشود. این توری ها که به آن ها شید سایه انداز یا توری سایه انداز نیز گفته می شود، در انواع مختلفی برای تحقق نیازهای مختلف گیاهان گوناگون طراحی و تولید میشود. اما به عنوان یک صاحب گلخانه، لازم است از مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان در گلخانه مطلع باشید.
آشنایی با توری سایه بان
توری گلخانه ای، به طور کلی یک توری از جنس مواد پلیمری است که میزان مختلفی از نور خورشید را برای گیاهان فراهم می‌سازد. در گذشته باغبان ها، مزرعه داران و افرادی که با گیاهان سر و کار داشتند، برای ایجاد سایه و یا به عبارت دیگر، برای کاهش میزان نور و گرمای حاصل از تابش خورشید، از ابزارهای مبتدی و دست سازی از جنس چوب یا حصیر استفاده می‌کردند.
بدیهی است که به دلیل استفاده از حصیر یا صفحات مشبک چوبی، نیاز بود که هر چند وقت یکبار این توری های دست ساز را تعویض نمایند؛ چرا که قرار گرفتن مداوم آن ها در معرض آفتاب، سبب فرسایششان شده و کارایی آن ها را از بین میبرد.
اما امروزه شید سایه انداز یک ابزار تخصصی است که از مواد مقاوم در برابر آفتاب با روزنه های مختلف طراحی و تولید میشود. بنابراین باغبانان یا صاحبین گلخانه‌ها میتوانند بنا به نیاز گیاهانشان به نور و گرمای خاصی، مدل مناسبی از این توری سایه انداز را انتخاب کرده و تهیه نمایند.
درجه بندی میزان رد شدن نور و گرمای آفتاب از این شید های سایه بان با درصدبندی‌های مختلف در بازار مشخص میشود. این محصولات از تا شید سایه بان 90 درصد طبقه بندی شده و به فروش می‌رسند. بنابراین، فروش توری شید گلخانه با توجه به نوع گیاه گلخانه‌ای شما میتواند در انواع مدل‌ها و قیمت‌ها صورت بگیرد.
آشنایی با مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان در گلخانه
یک گیاه، علاوه بر آن که به نور مشخصی برای رشد کردن نیاز دارد، لازم است که در دمای خاصی نیز نگهداری شود. برای تنظیم دمای داخلی فضای گلخانه‌ها، راههای بسیار زیادی وجود دارد.استفاده از ابزارهای تخصصی ساده یا پیشرفته موجود در بازار که به کاربران در تنظیم دما و رطوبت گلخانه‌هایشان کمک میکند، امری دستیافتنی و رایج در دنیای امروز است.
جنس توری سایبان گلخانه
این وسیله معمولاً از پلی استر یا آلومینیوم با چگالی 30 تا 90 درصد ساخته شده است. به طور کلی ، پارچه مش را می توان با توجه به بافت آن به پلی اتیلن و پلی پروپیلن تقسیم کرد. پلی اتیلن در برابر پوسیدگی و از دست دادن آب مقاوم است و سرعت و حرارت باد داخل سازه را کاهش می دهد.
این نوع همچنین در برابر اشعه ماوراء بنفش و پاک کننده های باغ مقاوم است و عمر طولانی دارد و به راحتی نصب می شود. اما پلی پروپیلن برای حیوانات خانگی ، سوله های تراس ، اماکن خصوصی و حفاظت از گیاهان مناسب است تا از خور شید جلوگیری کند.
نکات اصلی در مورد عملکرد تور سایبان
این نوع سایبان نامهای دیگری مانند و سایبان نیز دارد که برای ایجاد سایه و کاهش دمای گلخانه ، گلخانه را می پوشاند. با توجه به عملکرد اصلی دستگاه که ایجاد سایه است ، شبکه ها را می توان در دسته های مختلف قرار داد.
در زمینه میزان سایه اندازی شید گلخانه ، از مقدار خاصی استفاده می شود که نرخ سایه نامیده می شود. نرخ سایه زدن معمولاً به صورت درصد تعیین می شود که بین 30 تا 95 درصد است. در مورد میزان سایه و مناسب بودن گلخانه ؛ تمرکز بر انواع گیاهان زراعی است.
به طور کلی هر چه نرخ سایه پراکنی بیشتر باشد، تراکم گره های توری سبز گلخانه و قیمت آن بیشتر خواهد بود. یکی دیگر از عوامل مهم توجه به عرض آن است ، سطح بالایی آن و ناحیه اطراف گلخانه در انتخاب عرض آن تأثیر می گذارد. بدیهی است ، با افزایش سطح پوشش ، عرض شبکه نیز باید بزرگتر باشد.
اهدافی که با استفاده از تورهای سایه بان می توان به آنها دست یافت
بر اساس توضیحات و محتوای ارائه شده در قسمت های قبلی، شید گلخانه 90 % می تواند چندین کاربرد داشته باشد که در زیر به برخی از آنها می پردازیم.
سایه اندازی:
اولین استفاده از تور ، تضاد با نور مستقیم خورشید است. بنابراین ، این نوع تابش می تواند باعث آسیب به گیاهان شود. در زیر این سایه ، جذب تابش شید به طور کامل جلوگیری نمی شود ، بلکه تنها بخشی از آن کاهش می یابد.
حفاظت در برابر عوامل مضر محیطی: علاوه بر حفاظت در برابر اشعه ، شید گلخانه ها همچنین می توانند گیاهان را در برابر باد ، تگرگ ، حشرات و بسیاری عوامل دیگر محافظت کنند.
جلوگیری از تبخیر آب:
به دلیل تابش نورانی شید و گرمای ناشی از آن ، آب فضای گلخانه تبخیر می شود. برای جبران این تبخیر ، آبیاری باید افزایش یابد. این عمل باعث افزایش بهره وری آب فضای گلخانه شده است. بنابراین با این شبکه می توان تعادل دما را در فضای گلخانه ایجاد کرد.
انواع توری های سایه ای
توری سایبان توسط سه مدل با چگالی متفاوت و ضرایب سایه متفاوت بافته می شود. میزان تراکم پارچه و درصد جلوگیری از نفوذ گرما و اشعه خورشید مهمترین عوامل در مورد شبکه های سایبان هستند که ضریب سایه نامیده می شوند. این عامل بر اساس محصولی که قصد رشد آن را دارید تعیین می شود.
توری سایه بان و گلخانه ها
اما یکی از راه حل‌های کاربردی مقرون به صرفه که در درازمدت نیز میتوان از آن بهره جست، استفاده از شید سایه انداز متحرک برای گلخانه است. تراکم روزنه‌های تعبیه شده بر روی این شید ها یا توری ها، با توجه به نیاز گیاهان گلخانه به آفتاب یا درواقع همان نور و گرما تعیین میشود. همچنین به دلیل متحرک بودن آنها، میتوان در ساعات مختلف روز که درجه و شدت تابش آفتاب به گلخانه متفاوت است، آن را جا به جا کرده و تغییر مکان داد.
در برخی از شهرها و مکان‌هایی که آفتاب تند و تیزی دارند، بدن گلخانه‌ها را تماما از جنس همین توری سایه بان می‌سازند. به این ترتیب دیگر نیازی به جا به جا کردن آن ندارند و در تمام ساعات روز که آفتاب به گلخانه می‌تابد، بخشی از نور و گرمای آن متناسب با نیاز گیاهان کاسته شده و در نتیجه گرمای درون گلخانه تنظیم میشود.
توری سایه بان و باغچه‌های خانگی
حال ممکن است با خود بیندیشید که استفاده از توری سایه بان تنها برای گلخانه ها مناسب بوده و این محصولات کارایی دیگری ندارند. در حالی که از مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان میتوان به امکان استفاده آن ها در حیاط یا تراس منزل افراد شهر نشین یا حومه نشین نیز اشاره کرد.
درواقع در صورتی که به باغبانی و کاشت گیاهان علاقه مند هستید اما گلخانه یا فضای وسیع و تخصصی در این زمینه ندارید، به راحتی می‌توانید از هر متراژی که در حیاط خانه یا تراس آپارتمان خود دارید، استفاده کرده و چند نمونه از گیاهان مورد علاقه‌تان را در آن پرورش دهید. به این ترتیب شما صاحب یک گلخانه کوچک می‌شوید.
سپس می‌توانید برای تأمین نور و گرمای مورد نیاز این گیاهان در همان متراژ مختصر، توری سایه انداز تهیه نمایید. درواقع فروش شید گلخانه در متراژ های مختلف انجام میشود و میزان تراکم منافذ و روزنه‌ها و همچنین متراژ انتخابی آن به نوع گیاه شما، مساحت باغچه‌تان و میزان بودجه‌ای که در اختیار دارید بستگی دارد.
اما به طور کلی اگر بخواهیم فهرستی از مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان در گلخانه را بیان نماییم، می‌توانیم توضیحاتی را به شرح زیر ارائه دهیم:
– توری گلخانه وسیله ای است که نور و گرما را متناسب با نوع گیاهان شما و نیازمندی های آنها تأمین میکند.
– در صورتی که در شهرها و مناطقی با آفتاب معتدل فعالیت می‌کنید، استفاده از توری سایه بان متحرک میتواند سلامت گیاهان شما را در ساعات مختلف روز حفظ نماید.
– استفاده از شید سایه انداز نسبت به راهکارهای دیگر جهت تنظیم نور و دما، بسیار مقرون به صرفه تر است.
– در شهرهای گرمی که آفتابی مستقیم دریافت میکند، می‌توانید بدنه گلخانه خود را به طور کامل با شید سایه انداز تجهیز کرده و بپوشانید تا در تمام ساعات روز، نور و گرما را به آن مقدار که مورد نیاز گیاهانتان است محدود نمایید.
– از مزیت های مهم استفاده از توری سایه بان در گلخانه عدم جلوگیری از گردش هوا توسط این محصول است. به جز هیچ محصول دیگری نمی‌تواند به این خوبی و کارآمدی علاوه بر آنکه سایه مناسبی ایجاد میکند، جلوی گردش هوا و جریان آن را در گلخانه نگیرد.
توری شبکه سایبان چیست و چه مزایایی دارد؟
تعریف سایبان
یک نوع شیوه نوین تولید در کشاورزی میباشد که با استفاده از پوششهای خاصی ( از قبیل سایه اندازها و … ) نسبت به کنترل یک یا چند عامل از عوامل محیطی زنده و غیر زنده موثر در تولید محصولات کشاورزی و باغبانی، باعث جلوگیری از تبخیر و تعرق وکاهش مصرف آب و جلوگیری از ایجاد خسارت و در نتیجه افزایش کمی و کیفی محصول میگردد.
سایبان در باغبانی در کنار کشت های گلخانه ای و زیر مجموعه باغبانی محافظت شده طبقه بندی میگردد و متشکل از یک سازه ( ستونها، و کابلها ) و پوشش توری میباشد که بر اساس منطقه، نوع کاربری و هدف کاربرد، طراحی و تیپهای مختلفی را شامل میگردد.
توری سایبان
سایبان پوششی است که برای محافظت از محصولات ، درختان ، دام و طیور و حتی تجهیزات، ساختمان ها و خودروها در زمان پارک، از سرما، شدت تابش نور خورشید، بارش باران و تگرگ و برف و کاهش هجوم آفات استفاده میشود. افزایش راندمان و کیفیت و جمع آوری محصولات، بهره وری و صرفه جویی در مصرف آب و ارتقای فناوری از نتایج استفاده از سایبان در باغها است.
با اجرای سایبان در باغها و مزارع کیفیت محصولات 30 تا 40 درصد افزایش خواهد یافت. سایبان میتواند در تمام باغها با محصولات متفاوت و در مناطق مختلف کشور مورد استفاده قرار گیرد. در استانهایی که احتمال خطر آفتاب سوختگی محصولات به دلیل افزایش دما، کاهش کیفیت به دلیل هجوم آفات، صدمات به درختان و محصولات به دلیل ریزش برف و باران وجود دارد اجرای این طرح در اولویت است در برخی استانها باغات آنها بیشترین خسارات را به دلیل شرایط جوی و آفات متحمل میشوند که با استفاده از سایبان میتوان از این خسارات در باغهای این استانها کاست.
سایبان پوششی است که برای محافظت از محصولات ، درختان ، دام و طیور و حتی تجهیزات، ساختمان ها و خودروها در زمان پارک، از سرما، شدت تابش نور خورشید، بارش باران و تگرگ و برف و کاهش هجوم آفات استفاده میشود.
به عنوان مثال طرح استفاده از سایبان در باغهای مرکبات فارس و در باغهای محصولات سردسیری خراسان رضوی اجرا شده است و این طرح همچنان در حال توسعه درکشور است. دستورالعمل فنی این طرح تهیه و به استانها ارسال شده است و در این دستورالعمل ترویج و آموزش به باغداران، تسهیلات بانکی مورد نیاز برای اجرای طرح و روند اداری لازم برای مراحل اجرا طرح دیده شده است.
نمونه ای از توری سایبان که جهت محافظت از سرما نصب شده است. با توجه به چالشهای پیش رو شامل خشکسالی و تغییر اقلیم، فرسایش بستر کاشت، عوامل خسارتزا، تولید محصول سالم و توسعه روز افزون ارقام ویژه محصولات باغی، توسعه کشت محافظت شده نیز گریز ناپذیر است و در بسیاری از کشورهایی که با چالشهای ذکر شده دست و پنجه نرم میکنند بهره گیری از روشهای گوناگون تولید محصولات به روش محافظت شده به سرعت در حال گسترش است.
از آنجا که کشور عزیز ما نیز با بحرانهای خشکسالی و تغییر اقلیم و …. درگیر میباشد، جایگزینی کشت محافظت شده از راههای گذر از این بحرانها به حساب میآید. یکی از روشهای کشت محافظت شده نیز روش کشت در توری خانه ها، سایبان ها و مانند اینهاست. این روش کشت را می توان برای تولید اغلب محصولات باغی از جمله انواع میوه ها، نشاها، سبزی ها و انواع جالیز در مناطق گرم یا معتدل گرم مورد بهره برداری قرار داد.
انواع مختلف سایبان ها بر اساس هدف و کاربرد:
· توری سایبان گلخانه ها:
پرکاربرد ترین و سنتی ترین استفاده شبکه پلاستیکی توری سایبان جهت استفاده بر روی می باشد به این منظور گلخانه دار با استفاده از نصب این توری بر روی گلخانه نور مناسب را جهت حفظت از محصولاتی که در گلخانه پرورش میدهد تنظیم میکند .
با توجه به توری پلاستیکی و سبک بودن آن میتوان نور دلخواه را در مناطق مختلف کشور بر مبنای شدت تابش آفتاب و نور مورد نیاز گیاهان و محصولات تنظیم نمود. عمر نسبتا بالا، شرایط تنظیم نور مورد نیاز و هزینه پایین توری سایبان نسبت به سایبان های دیگرکاربرد این شبکه توری را درکشور بشدت افزایش داده و نیاز کشاورزان را برطرف نموده است.
· توری کاهش تبخیر و تعرق محصولات:
استفاده دیگر از توری سایبان در مناطق دارای تابش بالا که درعین حال مزیت کشت و تولید محصولات باغی را نیز دارد استفاده میشود ، از مزایای کاربرد آنها میتوان به کاهش تبخیر و تعرق از سطح محصول و خاک، کاهش مصرف آب، کاهش خسارت آفتاب سوختگی، افزایش کیفیت و بازار پسندی میوه اشاره کرد. سایبانها با کاربری کاهش نور ( شدت تابش) با ضریب تخلخل (mesh) سایه اندازی 30% ، 50% ، 65% ، 80% و 90% استفاده میشوند که درصد سایه اندازی بر اساس نوع محصول و عرض جغرافیایی منطقه انتخاب میگردد.
· توری سایبان جهت جلوگیری از تبخیر و سوختن بدن از تابش آفتاب
جلوگیری از تبخیر آب تنها در زمین های کشاورزی نیست، استخرها ذخیره سازی آب یکی از حیاتی ترین روشهای کشاورزی در مناطق خشک محسوب می شود. حفظ آب موجود این استخرها در مواجهه با تابش شدید آفتاب حیاتی است. استفاده از توری سایبان پر تراکم یکی از موثرترین روش های ایجاد سایه بر روی استخرهای کشاورزی است.
ایجاد سایه و جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و کاهش میزان تبخیر سطحی به مقدار زیاد ، جلوگیری از رشد جلبک در سطح و کف استخر، حفاظت از ورود خس و خاشاک و اجسام خارجی به داخل آب استخر، جلوگیری از ورود پرندگان و سایر حیوانات به داخل استخر حفظ پوشش کف استخر در فصلهایی که استخر خالی از آب و در معرض تابش آفتاب است از ویژگی های این پوشش است.
· توری ضدتگرگ
هر ساله در باغهای مناطق مختلف دنیا مقادیر قابل توجهی میوه ( یا شکوفه ) به دلیل بارش تگرگهای بهاره نابود شده و خسارتهای مالی فراوانی را به باغداران تحمیل میکنند که گاها غیر قابل برگشت هستند. توری های پلاستیکی منو تیپ و یا منوفیلامنت (سایه بان ها) درکنار سایر تمهیدات میتوانند به میزان قابل توجهی از خسارتهای اینچنینی بکاهند. سایز و روش نصب توریهای ضد تگرگ قدری متفاوت از سایه بان ها هستند که بسته به وضعیت منطقه طراحی می گردند.
· توری شبکه بادشکن
استفاده از توری ها سایبان ، توری منو تیپ و یا منوفیلامنت بصورت دیواره ای یا پوشش شیروانی میتواند در کنترل باد شدید و گرد غبار موثر باشد . وزش بادهای دایمی، تند بادها و گرد و خاک، علاوه بر افزایش شدید تبخیر و تعرق و مصرف آب میتواند موجب ریزش گل و میوه، کاهش کیفیت و بازار پسندی محصولات گردد. لذا بکارگیری این تیپ از سایبانها نقش قابل توجهی در محافظت باغهای مناطق باد خیز ( بادهای بهاره و تابستانه) دارد؛ طراحی و نصب این سازه بر اساس اندازه و ابعاد باغ، جهت و سرعت وزش باد و تیپ درختان مورد محافظت، متفاوت خواهد بود.
· شبکه توری ضد پرنده
خسارات ناشی از پرندگان در باغها و مزارع سبزی در برخی موارد از خسارات ناشی از سایر عوامل طبیعی هم بیشتر است و استفاده از توریها ( سایبان ها ) میتواند تا 100 درصد این خسارتها را کنترل نماید.
با استفاده از توری ها در حافظت ارگانیک از درختان و محصولات، از ایجاد سرو صدای زیادی و استفاده از سموم و …. در مقایسه با روشهای سنتی مقابله با پرندگان و حشرات جلوگیری به عمل می آید . با استفاده از توری پلاستیکی کم تراکم که دارای وزن کمی هم میباشد ، علاوه بر جلوگیری از نفوذ پرنده به داخل درخت از تابش بیش از حد نور نیز جلوگیری شده و با توجه به اینکه با توجه به وزن کم توری ها نیازی به سازه نصب ندارد بسیار مقرون به صرفه است.
· توری سایبان برای پوشش دامداری و پرورش طیور ، پارکینگ ها ، تجهیزات و مصارف خانگی:
در هر نقطه ایی که مصرف کنندگان احتیاج به میزان نور خاصی باشند با توجه به تراکم مختلفی که به این منظور طراحی شده است میتوانند از این شبکه های توری استفاده نمایند . یکی از پرکاربردترین این توری در پارکینگ خودرو است ، نصب سریع و جابجایی آسان و هزینه بسیار کم درمقایسه با تجهیزات ثابت ایجاد سایه، از مزیتهای این شبکه است . ایجاد سایه خنک در باغچه ، پشت بام یا حیات خانه ها با توجه به گرما و تابش شدید از کاربردهای عالی شبکه توری سایبان میباشد. تابستان گرم برای افراد و گیاهان زیر پوشش سایه ایجاد شده دلنشین خواهد بود.
گاهی اوقات تجهیزات صنعتی یا خنک کننده هایی مانند کولر در گرمای تابستان نیاز به سایه برای کارکرد بهتر دارند استفاده از پرتراکمترین توری سایبان میتواند کمک زیادی به کاهش مصرف انرژی و خنک نگهداشتن تجهیزات کند.
دراکثر مناطقی که دامداری های سنتی و مدرن در کشور ما فعالیت دارند در طول ماههای زیادی از سال تابش آفتاب شدید باعث بروز تنش دمایی برای دامها میگردد یکی از راحتترین روشها برای خنک نگهداشتن قسمت های رو باز دامداری ها استفاده از توری سایبان است.
· توری سایبان در پشت بام
· توری سایبان برای پارکینگ خودرو
کاربرد های فرعی توری سایبان
از شبکه های توری سایبان پلاستیکی میتوان خارج از ماهیت کاربرد آنها نیز بهره های دیگری برد. به عنوان مثال توری ایمنی و نمای ساختمان از کاربردهای شبکه توری سایبان البته با کمترین تراکم ممکن است . در این کاربرد نیازی به ایجاد سایه نیست و صرفا برای زیبا سازی و جلوگیری از ریزش نخاله های ساختمان به فضای خیابان و کوچه از این توری استفاده میگردد.
همچنین در جمع آوری محصولات باغی سبک که دچار ریزش بعد از رسیدن میوه ها میشوند این توری کاربردهای فروانی دارد برای نمونه ، بدلیل ریزش محصولات درختانی همچون بادام ،توت، زیتون و انجیر از درخت از این توری های برای جمع آوری این محصولات پس از نصب بر زیر درختان استفاده می گردد.
از کاربردهای فرعی این توری ایجاد حصار در مزارع و باغهاست . شبکه توری پلاستیکی جهت حفظ حریم باغچه ها و مکان هایی که در آن نیاز به محصور کردن گیاهان و درختچه ها یا پرورش آبزیان و طیورمی باشد، مورد استفاده قرار میگیرد .
حصارکشی باغ ها ، مزارع و استخر های کشاورزی، محافظت از باغچه های گل کاری شده و درختان دربرابر حیوانات خانگی، حفظ حریم دام ، طیور و آبزیان از ویژگی های این توری است.
در پایان
توسعه گلخانه ها و همچنین ایجاد سایبان از طرح ها و سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش بهره وری از باغات است. با این هدف به کمک کشاورزان و باغ داران با همکاری وزارت جهاد کشاورزی آمده است.
با ایجاد طرح سایبان در مصرف آب حدود 40 درصد صرفه جویی میشود. معمولاً جنس سایبانهای مونوتیپ و مونوفیلامنت از پوشش پولیمری هستند و تا 10 سال دوام دارند. در ایتالیا بخش عمدهای از باغات زیر پوشش سایبان است و کشورهای اروپای شرقی همچون صربستان در باغات از سایبان استفاده میکنند.