تیرگی آسمان تهران؛ هدیه بنزین غیراستاندارد

غبار غلیظ و مه دود یک هفته ای است که مهمان آسمان تهران است و پایتخت نشینان مدتی است که هوای سمی تنفس می کنند. هوای اکثر مناطق تهران در این روز ها در شرایط ناسالم برای همه گروه ها و یا فراتر از آن در شرایط بسیار ناسالم بوده است. بررسی آلاینده غالب تهران در این روز ها نشان می دهد که ذرات معلق کمتر از ۲.۵ Pm آلاینده اصلی هوای تهران هستند.

این ذرات که بیشتر از منابع متحرک منتشر می شوند سال هاست که آلاینده غالب هوای تهران در روز های سرد سال هستند و بر اساس سیاه انتشار آلودگی هوای کلانشهر تهران نیز این منابع سهم ۶۸ درصدی در آلایندگی ذرات معلق (ذرات کمتر از ۱۰ میکرون و ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون دارند) دارند.

عمده این انتشار از خودرو های شخصی موتورسیکلت ها و تاکسی ها صورت می گیرد. اگرچه موتورسیکلت های کاربراتوری خودرو های داخلی با استاندارد آلایندگی پایین و ناوگان فرسوده تاکسی رانی در تشدید این آلودگی بی تأثیر نیستند اما نمی توان از نقشی که بنزین بی کیفیت موجود در باک این وسایل نقلیه در تشدید آلودگی هوا ایفا می کند غافل شد.

به گفته شینا انصاری؛ رییس سازمان حفاظت محیط زیست: “ناترازی بنزین یکی از مشکلات کشور است که باعث تولید بنزینی شده که در برخی موارد استاندارد های لازم را ندارد و همین موضوع از موارد افزایش آلاینده هاست. “

پیش از گفته های خانم انصاری صدیقه ترابی؛ معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در برنامه تهران ۲۰ تأکید کرده بود که “بنزین مصرفی در تهران استاندارد نیست. “

بنزین غیراستاندارد و چگونه تشدید آلودگی ناشی از ذرات PM۲.۵

کیفیت بنزین مصرفی تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر میزان آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) دارد. بنزین غیراستاندارد به دلیل ترکیبات شیمیایی نامناسب و آلاینده های موجود در آن می تواند یکی از عوامل اصلی تشدید آلودگی هوا در شهر هایی مانند تهران باشد.

در ادامه به جزئیات تأثیر بنزین غیراستاندارد بر افزایش PM۲.۵ اشاره می کنیم:

وجود گوگرد بالا در بنزین غیراستاندارد

بنزین غیراستاندارد معمولاً حاوی مقادیر زیادی گوگرد است. گوگرد در هنگام احتراق به دی اکسید گوگرد (SO۲) تبدیل می شود و سپس با واکنش های شیمیایی در اتمسفر ذرات معلق سولفات تولید می کند که بخشی از PM۲.۵ را تشکیل می دهند.

استاندارد جهانی برای گوگرد در بنزین (مطابق یورو ۵) حداکثر ۱۰ ppm است اما در سوخت غیراستاندارد این مقدار ممکن است به صد ها ppm برسد.

افزایش آلاینده های ثانویه

بنزین غیراستاندارد می تواند باعث انتشار ترکیبات آلی فرار (VOC ها) و اکسید های نیتروژن (NOx) شود. این مواد در واکنش با نور خورشید و سایر گاز های موجود در هوا ذرات معلق ثانویه (secondary aerosols) را تولید می کنند که یکی از اجزای اصلی PM۲.۵ هستند.

احتراق ناقص در خودرو ها

کیفیت پایین بنزین باعث احتراق ناقص در موتور خودرو ها می شود که منجر به تولید کربن سیاه (Black Carbon): این نوع از PM۲.۵ که از احتراق ناقص سوخت تولید می شود بسیار خطرناک است و نقش مهمی در آلودگی هوا و گرمایش جهانی دارد.

دوده و سایر ذرات معلق نیز محصول دیگر احتراق ناقص هستند که این ذرات به ویژه در خودرو های فاقد کاتالیست یا قدیمی افزایش می یابند.

آسیب به سیستم های کنترل آلایندگی

بنزین غیراستاندارد می تواند به کاتالیست ها و سایر سیستم های کاهش آلودگی در خودرو ها آسیب بزند.

این آسیب توانایی خودرو ها در کاهش آلاینده ها را کاهش داده و باعث انتشار بیشتر PM۲.۵ می شود.

تأثیر مستقیم بر سلامت انسان

بنزین غیراستاندارد نه تن ها PM۲.۵ را افزایش می دهد بلکه ممکن است شامل آلاینده هایی مانند بنزن و تولوئن باشد که هم سرطان زا هستند و هم تأثیرات مستقیمی بر افزایش ذرات معلق دارند.

آسمان آبی تهران؛ آرزویی دور از دسترس

افزایش خودرو ها در تهران بدون اینکه اسقاط خودرو های فرسوده به تعداد خودرو های جدید انجام شود تردد موتورسیکلت های کاربراتوری بدون الزام به نصب فیلتر دوده تعدد تاکسی های فرسوده در تهران در کنار بنزین بی کیفیتی که به واسطه چالش های تأمین بنزین در کشور وجود دارد باعث شده تا ذرات PM۲.۵ همواره آسمان تهران را تیره و روزگارپایتخت نشینان را سیاه کند و تا زمانی که عزمی برای اصلاح موارد فوق وجود نداشته باشد پدیدار شدن آسمان آبی تهران تنها در خواب محقق خواهد شد!