دررفتگی مادرزادی لگن
دررفتگی مادرزادی لگن یا Congenital hip dislocation (CHD) به حالتی گفته می شود که نوزاد با لگن ناپایدار به دنیا می آید. این عارضه به دلیل شکل گیری غیر طبیعی مفصل لگن در طی رشد جنین به وجود می آید. نام دیگر این حالت دیسپلازی لگن می باشد. این بی ثباتی لگن با رشد کودک، وخیم تر می شود. این مفصل گوی و کاسه ای در لگن کودک گاه از جای اصلی خود خارج میشود. این بدان معنا است که قسمت گوی شکل سر استخوان ران یا فمور، از قسمت کاسه ای شکل لگن (استابولوم) خارج می شود. بر طبق مطالعات انجام گرفته توسط متخصص لگن در اصفهان، حدوداً یک نوزاد از هر 1000 نوزاد متولد شده با عارضه ی دررفتگی مفصل لگن به دنیا می آیند.
علت دررفتگی مفصل لگن
علت به وجود آمدن این عارضه در بسیاری از موارد ناشناخته می باشد. از جمله عوامل تاثیر گذار می توان به سطح پایین مایع آمنیوتیک در رحم مادر، وضعیت بریچ جنین (وقتی به جای سر، جنین از پا به دنیا می آید) و سابقه ی خانوادگی وی ، اشاره کرد. همچنین فضای کم و محدود در رحم، ممکن است باعث دررفتگی لگن شود. این مورد زمانی بیشتر محتمل است که مادر برای بار اول باردار می شود و رحم به اندازه ی کافی کشیده نشده است.
دختران یا پسران؛ کدامیک در معرض دررفتگی مفصل لگن می باشند؟
دررفتگی مفصل لگن در دختران شایع تر از پسران است ولی هر نوزادی می تواند به این اختلال دچار شود. به همین دلیل است که پزشک به طور منظم وضعیت لگن نوزاد ، نشانه ها و علائم دررفتگی لگن را تا یکسالگی بررسی می کند.
علائم دررفتگی لگن
این بیماری معمولا در نوزادی هیچ گونه علائمی ندارد. به این دلیل است که پزشک در فواصل زمانی معین، نوزاد را معاینه می کند.
تشخیص دررفتگی مادرزادی لگن
غربالگری این بیماری در سال اول زندگی کودک صورت می گیرد. متداول ترین روش آزمایشات فیزیکی می باشد. پزشک به آرامی لگن و پاهای نوزاد را حرکت داده و به دنبال علائم خاصی است که بیانگر دررفتگی می باشند. این آزمایشات تا سه ماهگی نوزاد ، نتیجه ی دقیقی دارند. در نوزادان بالاتر از سه ماه و کودکان، نشانه هایی مانند لنگیدن، ابداکشن محدود و طول پای متفاوت ( در صورتی که تنها یک پا دچار این اختلال باشد) وجود دارد.
درمان دررفتگی مادرزادی لگن نوزاد
آزمایشات تصویری می توانند به تشخیص این بیماری کمک کنند. پزشکان با استفاده از اولتراسوند، نوزادان کمتر از ۴ ماه مشکوک به این بیماری را معاینه می کنند. همچنین برای نوزادان بالاتر از ۴ ماه و کودکان، از رادیوگرافی استفاده می کنند. برای درمان با تشخیص پزشک از روش های مختلفی جراحی و غیر جراحی می توان کمک گرفت.
دررفتگی مادرزادی لگن زمانی اتفاق می افتد که نوزادی با لگن ناپایدار به دنیا می آید. این مورد می تواند به دلیل فرم گیری غیر طبیعی مفصل ران در مراحل اولیه رشد و تکامل جنینی باشد. این اختلال با عنوان دیسپلازی مادرزادی مفصل لگن نیز شناخته می شود. اگر دیسپلازی شدید باشد، ممکنست مفصل لگن در کودک دچار دررفتگی کامل شود. این بدین معناست که سر توپی شکل استخوان ران بطور کامل از کاسه لگن (استابولوم) خارج میشود.
علت دررفتگی مادرزادی لگن
علت اصلی بروز دررفتگی مادرزادی لگن به طور کامل مشخص نیست. عواملی از قبیل پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک در رحم و یا پوزیشن بریچ جنین می تواند از جمله عوامل موثر باشد. محدودیت های موجود در رحم نیز می تواند یکی از دلایل بروز این اختلال باشد. به همین خاطر است که در زایمان های اول، احتمال به دنیا آمدن نوزاد با دررفتگی لگن بیشتر می باشد.
همچنین احتمال بروز دررفتگی مادرزادی لگن در دختر بچه ها بیشتر از پسر بچه هاست. هر نوزادی که به دنیا می آید، باید علائم دررفتگی لگن توسط پزشک بررسی شود. این معاینه باید در ویزیتهای بعدی هم طی یک سال اول زندگی کودک ادامه پیدا کند.
علائم و نشانه های دردرفتگی مادرزادی لگن
دررفتگی مادرزادی لگن می تواند هیچگونه علامت و نشانه ای نداشته نباشد. در صورت بروز علائم، شاهد موارد زیر خواهیم بود:
– چرخش پاها به سمت خارج و یا اختلاف طول پاها
– محدود شدن دامنه حرکتی
– ظاهر شدن چین های نامتقارن روی رانها و باسن
درمان دررفتگی مادرزادی لگن
اگر دررفتکی مادرزادی لگن تا پنج- شش ماهگی تشخیص داده شود، از بریس بنام پاولیک هارنس برای درمان آن استفاده می شود. هارنس باعث می شود پاها در پوزیشن مناسب نگه داشته شوند و سر استخوان ران کم‌کم به عمق کاسه لگن هدایت شود. نیاز است هارنس به مدت شش تا دوازده هفته استفاده شود که به سن تشخیص و شدت شرایط بستگی دارد.
در صورتی که این درمان موثر واقع نشود، جراحی از سوی پزشک تجویز خواهد شد. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراحی می تواند به دو روش باز و بسته انجام شود:
– در روش بسته: سر استخوان فمور داخل سوکت قرار می گیرد بی آن که نیازی به ایجاد برش های بزرگ باشد.
– در روش باز: برش کوچکی بر روی کشاله ران زده می شود و جراح بطور مستقیم سر استخوان فمور را داخل کاسه قرار میدهد.
در کودکان بالای هجده ماه، معمولا جااندازی بسته کافی نیست و نیاز به جراحی باز وجود دارد.
پیشگیری از دررفتگی مادرزادی لگن
خیر، متاسفانه راهی وجود ندارد. آن چه که اهمیت دارد این است که نوزاد به طور مرتب معاینه شود تا هر گونه اختلال در اسرع وقت شناسایی و درمان موثر آن آغاز شود.
علل لنگیدن در کودکان
آیا کودکتان در هنگام راه رفتن تعادل کافی نداشته و اصطلاحاً لنگ می زند؟ لنگیدن کودک تان دائمی است یا موقتی؟ در زیر به علل لنگیدن در کودکان می پردازیم:
۱. ضربه . شایع ترین دلیل لنگیدن می تواند یک ضربه خفیف حین ورزش یا بازی باشد. این آسیب ها بجز در موارد شدید مثل شکستگی، معمولا طی چند روز بهبود می یابند و کودک دوباره بطور طبیعی راه خواهد رفت.
۲. بیماری های عفونی و التهابی . بعد از آسیب (که شایع ترین علت لنگیدن کودک می باشد)، عفونت و التهاب دومین علت شایع لنگیدن کودک می باشند.
عفونت . عفونت های ویروسی و یا باکتریایی می‌توانند در استخوان های در حال رشد و مفاصل مجاور پدید آیند و موجب درد و لنگیدن کودکان شوند. این حالت گرچه بعد از نوزادی نسبتا نادر است، بعلت عواقب وخیم آن، باید همیشه مدنظر باشد.
بیماری های التهابی . انواع مختلفی از بیماری های التهابی وجود دارد مانند آرتریت نوجوانان، که می توانند بر مفاصل تاثیر گذاشته و موجب درد، ورم و لنگیدن مزمن شوند. یک نوع محدود و گذرای التهاب در مفصل لگن کودک وجود دارد که سینوویت گذرا نامیده میشود. معمولا مدتی پس از یک عفونت ویروسی در کودک بروز می کند و بطور خودبخودی طی حداکثر دو هفته برطرف میشود.
۳. تومورها . تومورهای خوش خیم و بدخیم استخوانی می توانند با ایجاد درد و گاه شکستگی در استخوان، ایجاد لنگش کنند. درصورت وجود هر تورمی در استخوان‌ها بخصوص در اطراف زانو باید احتمال وجود یک تومور زمینه ای مورد توجه قرار گیرد.
۴. ناهنجاری های مادر زادی . مشکلاتی که قبل از به دنیا آمدن نوزاد شروع به شکل گیری می کنند، می توانند موجب لنگیدن شوند. این موارد غالباً موجب تفاوت طول پا شده و زمانی که کودک نوپا می خواهد شروع به راه رفتن کند، خود را نشان می دهد. از جمله دررفتگی مادرزادی لگن که معمولا خود را با کوتاهی اندام و لنگش در زمان راه افتادن کودک نشان می دهد.
۵. بیماری پرتس . در این بیماری بعللی خون به اندازه کافی به لگن نمی رسد. بدون خون رسانی درست، بالای استخوان ران ( قسمت توپی سر استخوان) می تواند صاف و تخت شود و درصورت عدم درمان به تخریب مفصل منجر گردد. این شرایط معمولاً بین 4 تا 10 سالگی اتفاق می افتد.
۶. دیسک کمر . هرچند در کودکان نادر است، در این حالت فضاهای دیسک بین استخوان های ستون فقرات، می توانند متورم شده روی عصب سیاتیک فشار بیاورند و گاه موجب لنگیدن شود.
۷. اختلال سیستم عصبی . مشکلات سیستم عصبی یا عضلانی هرچند نادرند ولی می توانند باعث ضعف حرکتی و لنگش کودک شوند.
دررفتگی مادرزادی لگن چه زمانی رخ می دهد؟
دررفتگی مادرزادی لگن زمانی اتفاق می افتد که نوزادی با لگن ناپایدار به دنیا می آید. این مورد می تواند به دلیل فرم گیری غیر طبیعی مفصل ران در مراحل اولیه رشد و تکامل جنینی باشد. این اختلال با عنوان دیسپلازی مادرزادی مفصل لگن نیز شناخته می شود. اگر دیسپلازی شدید باشد، ممکنست مفصل لگن در کودک دچار دررفتگی کامل شود. این بدین معناست که سر توپی شکل استخوان ران بطور کامل از کاسه لگن (استابولوم) خارج میشود.
علت دررفتگی مادرزادی لگن
علت اصلی بروز دررفتگی مادرزادی لگن به طور کامل مشخص نیست. عواملی از قبیل پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک در رحم و یا پوزیشن بریچ جنین می تواند از جمله عوامل موثر باشد. محدودیت های موجود در رحم نیز می تواند یکی از دلایل بروز این اختلال باشد. به همین خاطر است که در زایمان های اول، احتمال به دنیا آمدن نوزاد با دررفتگی لگن بیشتر می باشد. همچنین احتمال بروز دررفتگی مادرزادی لگن در دختر بچه ها بیشتر از پسر بچه هاست. هر نوزادی که به دنیا می آید، باید علائم دررفتگی لگن توسط پزشک بررسی شود. این معاینه باید در ویزیتهای بعدی هم طی یک سال اول زندگی کودک ادامه پیدا کند.