تولیدکنندگان شمش فولاد در ایران
شمش فولادی، ماده ورودی به کارخانه برای تولید انواع مقاطع فولادی است. کارخانه‌های تولیدکننده یا خود در زمینه تامین شمش فعالیت دارند و یا شمش مورد نیاز خود را از دیگر تولیدکنندگان خریداری می‌کنند. این مقطع فولادی بسیار مهم، در بسیاری کارخانه‌ها در سراسر کشور تولید می‌شود. در لیست تولیدکنندگان فولاد ایران، رتبه‌های اول تا سوم تامین این مقطع به استان‌های اصفهان، هرمزگان و خوزستان تعلق دارد که فولاد خوزستان، ذوب آهن، فولاد مبارکه و فولاد هرمزگان منجر به این رتبه‌بندی شده‌اند. ابعاد و خلوص شمش فولادی در کیفیت مقاطع فولادی اثر بسیار مهمی دارد.
تولید نبشی، ناودانی و سپری در ایران
نبشی، ناودانی و سپری از جمله مقاطع فولادی مهم در انواع ساخت و ساز به شمار می‌روند. بسیاری پروژه‌های ساختمان سازی، پل سازی و … با کمک این مقاطع انجام می‌شوند تا سطح تحمل و مقاومت سازه افزایش یابد. نبشی، ناودانی و سپری از جمله مقاطع سرد به شمار می‌روند که بیشترین تعداد تولیدکننده را در آذربایجان شرقی، اصفهان، قزوین و خراسان رضوی دارند.
تولید تیرآهن و هاش در ایران
انواع تیرآهن و هاش، نقش بسیار مهمی در مقاومت سازه‌های عظیم و ساخت اسکلت فلزی دارند. اگرچه در بازار این نوع مقطع می‌توان انواع کالای ایرانی و خارجی را خریداری کرد، اما با توجه به پیشرفت‌های عمده کارخانه‌های داخلی در تولید بهترین انواع تیرآهن و هاش، بازار داخلی خود قادر به تامین تمام نیازهای مصرف‌کنندگان است. در حال حاضر، ایران در زمینه صادرات انواع تیرآهن و هاش به کشورهای دیگر فعالیت دارد. شایان ذکر است، تیرآهن بر اساس استانداردی خاص تولید می‌شود و انحصار تولید آن در اختیار چندکارخانه است.
کارخانه های تولید کننده لوله در ایران
در لیست تولید کنندگان لوله فولادی در ایران، کارخانه‌های تولیدی این مقاطع فولادی در دو نوع درزدار و بدون درز معرفی می‌شوند. صنعت ساخت و ساز و صنایع تولیدی بسیاری در کشور به انواع لوله نیاز دارند تا انتقال سیالات به خوبی صورت گیرد. بیشترین تولیدکنندگان این مقطع در استان مرکزی، اصفهان و تهران قرار گرفته‌اند. بیشترین میزان تولید لوله مانیسمان در ایران، در استان سمنان انجام می‌شود.
تولیدکنندگان ورق فولادی
انواع ورق فولادی، اعم از ورق گرم، روق روغنی، ورق گالوانیزه و … کالاهایی بسیار پرکاربرد به شمار می‌روند، به طوری که نمی‌توان آن‌ها را به صنعتی خاص محدود کرد. ورق به طور کلی در دو نوع ورق گرم و ورق سرد دسته بندی می‌شود که هر یک از آن‌ها ماده اولیه انواع دیگر ورق و ساخت مقاطع فولادی دیگری چون پروفیل به شمار می‌روند. تولید ورق فولادی در ایران توسط چندین کارخانه و عمدتا توسط کارخانه‌های مرکزی و جنوب غربی ایران انجام می‌شود.
تولید پروفیل در کارخانه‌های ایرانی
در ایران، انواع پروفیل توسط کارخانه‌های مختلف تولید می‌شوند. استان‌های تهران، مرکزی و اصفهان با داشتن بالاترین میزان تولید پروفیل ایران، رتبه‌های یک تا 3 را به خود اختصاص داده‌اند. این مقاطع، کاربرد بسیاری در صنایع ساخت و ساز دارند. در اطلس پروفیل ایران، لیست تولیدکنندگامروزه صنعت فولاد را مادر صنایع می‌دانند و تولید و مصرف فولاد یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و توسعه یک کشور به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی مهمترین کارخانه های فولاد ایران بپردازیم. البته ابتدا کمی در مورد جایگاه و تاریخچه فولاد ایران در جهان صحبت می‌کنیم و سپس به معرفی لیست تولیدکنندگان فولاد ایران و محصولات مهم هر کارخانه، می‌پردازیم:
قدیمی ترین کارخانه فولاد ایران را بشناسید
ذوب‌آهن اصفهان بزرگترین کارخانه فولاد ایران و بزرگترين توليدكننده محصولات طويل در خاورميانه است که انواع مقاطع فولادی ساختمانی و صنعتی را تولید می‌کند. درست است که قرارداد ساخت این کارخانه سال ۴۴ بسته شد اما ساخت و تکمیلش تا سال ۵۰ طول کشید. ذوب آهن اصفهان نقش مهمی در شكل‌گيری ديگر صنايع فولادی ايران دارد برای همین است که لقب مادر صنعت فولاد را به آن داده‌اند.
عمده توليدات اين شركت به فرآورده‌های فولاد ساختمانی و صنعتی تعلق دارد؛ تیرآهن، میلگرد(آجدار و ساده)، نبشی و ناودانی، ریل و شمش فولادی از محصولات این کارخانه است. البته ذوب آهن محصولات فرعی هم دارد، مثل؛ چدن جامد، قطران، گسيلن، تولوئن، بنزن، سولفات‌آمونيوم، كك، سرباره فولادسازی و كوره بلند، غبار مرطوب فولادسازی (لجن صنعتی)، آهك، اكسيژن گاز و مايع و ازت مايع. در حال حاضر ذوب‌آهن اصفهان تنها شرکتی است که از فرآیند کوره بلند برای تولید فولاد استفاده می‌کند. قیمت میلگرد ذوب و دیگر محصولات فولاد ساختمانی این شرکت نسبت به کارخانه‌های دیگر کمتر است و از طرفی تیرآهن های این کارخانه به دلیل وسعت سایز، طرفداران بیشتری دارد.
لیست تولیدکنندگان فولاد ایران، بزرگ ترین و قدرتمندترین ها
بزرگترین کارخانه های فولاد ایران عبارت است از:
- فولاد مبارکه اصفهان
• مجتمع ذوب‌آهن اصفهان
• فولاد خوزستان
• فولاد اکسین اهواز
جایگاه کارخانه های فولاد ایران در جهان چگونه است؟
همواره صنعت فولاد در ایران جایگاه اقتصادی بالایی داشته به‌خصوص در سال‌های اخیر باوجود تحریم‌ها توانسته با ارزآوری قابل‌قبول به اقتصاد کشور کمک نماید. صنعت فولاد ایران در حال حاضر توانسته با افزایش تولید و صادرات رتبه دهم تولید فولاد در جهان را به خود اختصاص دهد که پیشرفت چشمگیری را نشان می‌دهد.
به دلیل داشتن منابع بسیار انرژی، ذخیره سنگ‌آهن و عوامل دیگر ایران نسبت به دیگر کشورها توان فولادی بالاتری دارد. در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه چشم‌اندازهای بالاتری برای صنعت فولاد در نظر گرفته شده و انتظار می‌رود تا سال 1404 ایران با افزایش تولیدات فولادی خود به حدود 50 میلیون تن رتبه جهانی خود را در این حوزه بهبود ببخشد.
مقتدرترین کارخانه های فولاد ایران کدام ها هستند؟
درست است که تحریم‌ها دیگر اجازه نمی‌دهد همچنان با فخر درباره جایگاه ایران در فولاد جهان صحبت کنیم اما یک زمانی ما در میان ۶۶ کشور تولیدکننده فولاد روی این زمین، با افتخار و سری بلند، در رتبه یازدهم بودیم. آماری که نشان از قدرت بالای ما در صنعت فولاد دارد. در کنار پتروشیمی و نفت، فولاد هم یکی از صنایع مادر ایران است. برای همین است که اسم ایران در محافل فولادی دنیا در کنار بزرگان دیگر برده می‌شود. شاید فولاد کشور دیگر نتواند پایش را از مرزها آنطرف‌تر بگذارد اما مهم این است که در این صنعت بسیار پیشرفت کرده‌ایم و تنه به فولادسازی‌های بزرگ دنیا می‌زنیم.
به محض اینکه صحبت از صنعت فولادسازی می‌شود، نمی‌شود از لیست ۱۱۱ کارخانه فولاد چشم پوشی کرد. لیست تولیدکنندگان فولاد ایران که از قَدَر قدرت‌ها و فعالان فولادسازی کشور، طویل شده است و اسامی ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه و فولاد خوزستان در ابتدایش، چشم را می‌نوازد. آنچه خواهید خواند درباره همین سه بزرگوار است! بزرگترین‌ها و بهترین‌ها… کارخانه‌هایی که بار ۷۰ درصد از حجم تولید فولاد داخل را به دوش می‌کشند.
با اولین کارخانه فولاد خصوصی و دولتی در کشور آشنا شوید
اینهمه هیاهو در فولاد کشور در واقع در ۱۳۰۶ شمسی (۱۹۲۷ میلادی) جرقه اش زده شد. وقتی شرکتی به نام «گروه ملی صنایع فولاد ایران» تصمیم گرفت نیازهای فولادی ایران را در همین خاک وطن تامین کند. بگذریم از اینکه تمام آن خواب‌های شیرین را هیولای جنگ جهانی، آشفت، اما در نهایت نزدیک ۳۵ سال بعدش، در سال ۱۳۴۲، کلنگ احداث این کارخانه فولاد، خاک اهواز را به لرزه انداخت. این کارخانه، اولین کارخانه نورد فولاد (شکل‌دهی به فولاد) برای تولید انواع میلگرد و نبشی در ایران بود.
در واقع چراغ اول استقلال فولادی در کشور توسط شرکتی خصوصی روشن شد. شرکت ذوب آهن اصفهانی که به عنوان اولین کارخانه فولاد در کشور معرفی می‌شود، در حقیقت چهار پنج سال بعد از شرکت ملی صنایع فولاد ایران توسط حکومت وقت ساخته و کوره‌هایش گرم شد. حالا اما «ذوب آهن اصفهان» است که حرف اول را در تولید فولاد ساختمانی می‌زند و بعد از آن، کارخانه فولاد مبارکه و فولاد خوزستان قرار دارند.
بیایید از تاریخ کمک بگیریم؛ همانجا که درباره احداث هرکدام از این کارخانه صحبت شده است. اینکه قرارداد ساخت ذوب آهن، سال ۱۳۴۴ شمسی بین ایران و شوروی بسته شد. به صورت کاملا دولتی. فولاد مبارکه که در بخش خصوصی پایه‌اش گذاشته شد، سال ۷۱ کوره‌هایش را روشن کرد و حالا تولید سالانه‌اش به بیش از ۱۰ میلیون تن در سال رسیده است. فولاد مبارکه را غول تولید ورق‌های فولادی در کشور می‌دانند.
کوره‌های قوس الکتریکی کارخانه فولاد خوزستان هم ۱۲ فروردین ۱۳۶۸ گرم شدند و با تولید سالانه نزدیک به ۴ میلیون تن در سال، تبدیل شده است به بزرگترین قطب تولید شمش فولاد و دومین قطب تولید فولاد خام در کشور. فولاد خوزستان توسط دولت ساخته شد و سال ۸۷ با اجرایی شدن اصل ۴۴ قانون اساسی (واگذاری بخشی از صنایع استراتژیک و مادر به بخش خصوصی) به بخش خصوصی واگذار شد.
مادر صنعت فولاد کشور را بشناسید
ذوب‌آهن اصفهان اولین و بزرگترین کارخانه تولیدکننده فولاد ساختمانی و ریلی در ایران و بزرگترين توليدكننده محصولات طويل در خاورميانه است که انواع مقاطع فولادی ساختمانی و صنعتی را تولید می‌کند. درست است که قرارداد ساخت این کارخانه سال ۴۴ بسته شد اما ساخت و تکمیلش تا سال ۵۰ طول کشید. ذوب آهن اصفهان نقش مهمی در شكل‌گيری ديگر صنايع فولادی ايران دارد برای همین است که لقب مادر صنعت فولاد را به آن داده‌اند.
عمده توليدات اين شركت به فرآورده‌های فولاد ساختمانی و صنعتی تعلق دارد؛ تیرآهن، میلگرد(آجدار و ساده)، نبشی و ناودانی، ریل و شمش فولادی از محصولات این کارخانه است. البته ذوب آهن محصولات فرعی هم دارد، مثل؛ چدن جامد، قطران، گسيلن، تولوئن، بنزن، سولفات‌آمونيوم، كك، سرباره فولادسازی و كوره بلند، غبار مرطوب فولادسازی (لجن صنعتی)، آهك، اكسيژن گاز و مايع و ازت مايع. در حال حاضر ذوب‌آهن اصفهان تنها شرکتی است که از فرآیند کوره بلند برای تولید فولاد استفاده می‌کند. و دیگر محصولات فولاد ساختمانی این شرکت نسبت به کارخانه‌های دیگر کمتر است و از طرفی تیرآهن های این کارخانه به دلیل وسعت سایز، طرفداران بیشتری دارد.
فولاد مبارکه، صدر لیست تولیدکنندگان فولاد در ایران
اصلش این است که مبارکه اصفهان از ۲۳ دی ۱۳۷۱ چراغش روشن شد و حالا تبدیل به بزرگترین مجتمع تولید فولاد شده است. اما عملیات ساختمانی اش از ۱۱ سال قبل از ۷۱ شروع شده بود، یعنی ۱۳۶۰. ۸ سال بعد (۱۳۶۸) با اینکه جنگ شروع شده بود، عملیات ساختمانی همچنان ادامه داشت و در نهایت در دی ماه ۷۱ خط تولید توسط رئیس جمهور وقت (مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی) افتتاح شد. با تولید ۲.۴ میلیون تن در سال، یکی از قوی‌ترین‌هاست.
گروه فولاد مبارکه از ابتدا تا انتهای حلقه های زنجیره تولید را در خود دارد. یعنی از سنگ آهن تا محصول نهایی. از آنجایی که این کارخانه غول ورق فولادی کشور است به تبع ورق‌هایش بیشتر طرفدار دارد اما نکته این است که قیمت محصولات این کارخانه نسبت به سایر کارخانه های فولاد ایران، بیشتر است!
کارخانه فولاد مبارکه یکی از تولیدکنندگان ورق قلع اندود
فولاد یا آهن قلع اندود شده فولادی است که بر روی آن لایه نازکی از قلع قرار گرفته است. معمولاً مقاطع فولادی قلع اندود شده برای جلوگیری از زنگ‌زدگی استفاده می‌شوند. جالب است بدانید ورق‌های قلع اندود شده بر اساس روش الکترولیت اسیدی با محلول فرواستان تولید می‌گردند. کارخانه فولاد مبارکه و شرکت فولاد توان آور آسیا از جمله کارخانه های فولاد ایران هستند که ورق قلع اندود تولید می‌کنند. همچنین ورق‌های قلع اندود از قزاقستان، روسیه، چین و کره نیز به داخل کشور وارد می‌شوند.
شرکت های وابسته به کارخانه فولاد مبارکه اصفهان کدام‌اند؟
ازجمله شرکتهای وابسته مجتمع فولاد مبارکه اصفهان می‌توان به شرکت فولاد هرمزگان جنوب، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان، شرکت فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری، شرکت فولاد امیرکبیر کاشان و … اشاره کرد. مقاطع فولادی تولیدشده در کارخانه فولاد هرمزگان عمدتاً فولادهای کربنی برای کاربرد نورد به‌صورت گرم و سرد هستند. محصولات تولیدی این شرکت برای پروفیل‌سازی، لوله‌های آب، نفت ومخازن تحت فشار و قطعات سنگین فولادی، ساخت ورق بدنۀ خودرو، بدنۀ لوازم‌خانگی و همچنین کاربردهای ویژه مانند ورق‌های قلع اندود و گالوانیزه به کار می‌روند.
شرکت سنگان یک واحد گندله‌سازی ۵ میلیون تنی است که گندله موردنیاز زنجیرۀ تولید فولاد کارخانه فولاد مبارکه را تأمین می‌نماید. شرکت فولاد سفیددشت چهارمحال بختیاری آهن اسفنجی، تختال نازک و تولید ورق به ظرفیت یک‌میلیون تن را تولید می‌کند. انواع ورق گالوانیزه جهت مصارف صنعتی و خودرو با ظرفیت ۴۰۰ هزار تن در سال توسط شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری تولید می‌گردد.
منبع: سایت خبری رسول دانیال زاده نمین